10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü. İnsan haklarını doğusundan batısına, kuzeyinden güneyine hem ülkemizde hem dünyanın her yerinde sorgulamaya devam ediyoruz. Birleşmiş Milletler Meclisi, İnsan Hakları Bildirgesini 10 Aralık 1948 tarihinde kabul etti. Türkiye'de İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'ne kabul oyu verdi. Ben ise konuya bu eksende farklı bir açıyla bakacağım. Zira hem ülkemizde hem de dünyada insan hakları ihlallerinin sonu gelmemektedir. Tarihteki sayısız örneklerinde görüldüğü gibi toplumsal ve kültürel çeşitliliği, ulusal birlik ve uyum içinde yaşatabilen ülkelerin, her bakımdan tarih sahnesinde öne çıktığını, buna karşılık, değişik korkularla, toplumsal ve kültürel çeşitliliği ortadan kaldırmaya veya baskı altına almaya çalışan ülkelerin ise öncelikle beşeri zenginliklerini yitirdiklerini, bununla beraber ekonomik ve siyasi güç kaybına uğradıklarını hatırlatmakta fayda var. Korkuyla, baskıyla halkları yönetmek devri de bitmek üzeredir. Devletin yegane varlık sebebinin, halkının meşru arzu, talep ve beklentilerini karşılamak olarak tanımlandığı bir anlayış ortaya çıkmıştır. İşte modern devlet kavramının özünde de bu anlayış yatmaktadır. İnsanı bireysel ve toplumsal anlamda belirleyici öğesi olarak kabul eden ve özgürlükler alanının güvenlik dengesinde genişletilmesini düstur edinen bir yapı. Aynı şekilde eşitlikçi, çoğulcu, katılımcı; bir başka deyişle gerçek anlamda demokratik bir sistem içinde hareket edilmesi de modern devletin en temel şart ve özelliklerinden biridir. Modern devlet, insanoğlunun bir yandan haksızlığı, şiddeti, vahşeti ve güçlünün güçsüze tahakkümünü önlemek, diğer yandan toplumsal adaleti, barışı ve refahı sürdürülebilir kılmakla yükümlüdür. Dünyamız için daha parlak bir gelecek, çağdaş medeniyetin siyasi projesi olan demokrasinin çok daha fazla sayıda ülke tarafından benimsenmesinde yatmaktadır. Elbette her ülkeye uyan tek tip bir demokrasi kalıbı bulunmamaktadır. Ancak, insan hakları ve temel hürriyetlere saygı ile hukuku her şeyin üzerinde tutan bir tutumun benimsenmesi, demokrasi ve toplumsal çeşitlilikleri kucaklayan modern devlet olma yolunda atılacak temel adımlardır. Bu eksende Doğu-Batı ayrımı da artık kalmamıştır. Günümüzde Batı'nın ırkçılık ve yabancı düşmanlığı gibi nükseden hastalıklarını tedavi etmek, Doğu'nun çoğu kez azgelişmişlikten kaynaklanan sorunlarıyla başa çıkmaktan daha çetin bir mücadele gerektirmektedir. Ayrımcılıktan uzak durmak ve farklılıkları kucaklamak kaçınılmazdır. Kaldı ki kapsayıcılık demokratik toplumun olmazsa olmaz şartıdır. Farklılıklar dışlama, yok sayma ve kültürel bölünmenin bir mazereti değil; tam tersine demokratik zenginliğin bir göstergesi olarak alınmalıdır. Bugün bu eksende kullanılan diplomasi ve siyaset dili çağımız gelişmelerine, sorunlarına ve açmazlarına cevap vermekte yetersiz kalmakta, hatta bazı durumlarda çatışmayı teşvik etmektedir. Bu dilin yeni, yapıcı, birleştirici, dinamik ve hoşgörülü bir lisanla değiştirilmesi gerekmektedir. Kullandığımız dil, yapıcı da olabilir, yıkıcı da. Yunus Emre'nin de söylediği gibi; söz vardır savaşı bitirir, söz vardır bir insanının hayatını bitirir. Tarih boyunca uygarlıkların beşiği olmuş ve yüzyıllar boyunca çok dinli, çok etnikli ve çok kültürlü imparatorluklara ev sahipliği yapmış Türkiye, toplumsal çeşitlilik konusunda engin bir tecrübeye sahiptir. Bu engin tecrübesini hem kendi iç sorunlarında hem de insanlık adına değerlendirebilme becerisini gösterebilmelidir.