Rebetiko müzik rebetika, rembetika veya rembetiko şeklinde de kullanılıyor. Toplumun kenarında, dışında kalmış olanlar ve onların müziği, bu adlarla anılıyor. Gelin şimdi bu müzik türünün geçmişten günümüze nasıl bir seyir izleidğine ve bu müzik türü içinde neden Anadolu etkisinin ve ezgilerinin bol bol bulunduğunu görelim.  

Rebetiko veya Rembetiko kelimesinin türediği varsayılan farklı dillerdeki kelimelerden bazıları şöyledir:

Slav dilindeki "rebenoc" delikanlı, İtalyancadaki "rembelos" devrimci, Yunancadaki "rembome" başıboş gezmek anlamına geliyor. Yapılan son araştırmalarda, dönemin plak şirketlerinden birinin bu yeni müzik akımına yeni bir ad bulmak için yakıştırdığı türetilmiş bir kelime olduğu tezi ortaya konmuştur.

Ligo Ligo Tha Me Sinithisis & Olmaz Olmaz şarkıları, Cafe Aman İstanbul müzik grubu söylüyor.

Rembetiko kelimesine yazılı olarak rastlanan ilk kaynak, taş plak kayıtlarında 1910 İstanbul baskısı Orfeon Record’dan çıkan Estudiantina Grecque’nin seslendirdiği Aponia adlı taş plağın etiketidir. İkinci kaynak ise Favorite Record’dan çıkan Samatyalı Yangos Psamatyanos’un icra ettiği Tik Tiki Tak parçasıdır. Kısacası taş plak kayıtlarının etiketlerinde Rembetiko tanımlamasının bulunduğu plak sayısı 100’ü geçmediği halde, Rembetiko zamanla geniş bir yelpazeyi kapsayan bir müzik türünün genel başlığı haline gelmiştir.

Rebetiko / Rembetiko Müziğin Tarihsel Sosyal Serüveni

Bugüne kadar yapılan araştırmalar sonucunda ortaya çıkan arşiv, belge, plak ve kayıtlardan; Rembetiko’nun yaklaşık olarak 1850-1950 yılları arasında yaygın bir müzik türü olduğu anlaşılıyor. Bu tarz şarkıların tarihte ilk olarak ağırlıkla görüldüğü bölgeler, Osmanlı sınırları içinde başta İzmir, İstanbul, Selanik gibi liman şehirleri ile Atina, Pire, Siros Adası gibi Yunan şehirleridir.

Engin bir kültürel mozaiğe sahip Osmanlı İmparatorluğu’nun iki büyük liman şehri olan İzmir ve İstanbul’da birlikte yaşamış olan Türkler, Rumlar, Ermeniler, Araplar, Yahudiler ve Levantenler her alanda birbirlerinden etkilenmişlerdir. Aynı şekilde dönemin Kafe Aman veya müzikli semai kahvelerinde her dinden ve her dilden sazende ve hanendeler müziklerini icra etmişlerdir. Mübadeleyle birlikte bütün bu kültürel birikim, anavatanından göçmüş ve yeni mekânlarda, Anadolu’dan göçen müzisyenlerin, şarkıcıların katkılarıyla da yeniden şekillenmeye başlamıştır.

Müzisyenler Rembetikoda İzmir ekolü olarak adlandırılan keman, ud, kemençe, kanun ve santurdan oluşan enstrümanları Atina, Selanik ve Pire’ye taşıyarak bu ekolü yaklaşık olarak 10 sene daha yaşatmışlardır. Ancak bu ekol bir süre sonra Pire ekolü olarak bilinen buzuki, bağlama ve gitardan oluşan yeni ekole dönüşmüştür.

Mübadele ile Anadolu’dan göçenler, iş bulmak için Yunanistan’ın köylerinden büyük şehirlerine göçen halkla birlikte, yerleşik şehirli elit kesim tarafından dışlanınca liman şehirlerinde tüm göçmenlerle buluşup müziklerini icra etmişlerdir. Geçim sıkıntılarını, yaşadıkları tüm zorlukları, aşklarını, hasret ve gurbet acılarını haşhaş tekke ve kahvelerinde birlikte dile getirmişlerdir.  

İşte bu yüzden Rembetiko, uzunca bir süre alt kültürün icra edip dinlediği, yalnızca haşhaş ve yeraltı dünyasından bahseden temaların işlendiği bir müzik türü olarak bilinmiştir. Oysaki rembetler hayatın her alanından konuyu tüm içtenlikleriyle müziklerine aktarabilmiş gerçek sanatkârlardır.

1893-1924 yılları arasında, 500.000 kadar Yunanlı’nın Amerika’ya göçmesiyle Rembetiko, genişleme ve yayılma macerasını sürdürmüştür. Kayıt yapma imkânı olmadığı zamanlarda halk müziği herkesin dilinde şekilden şekle girerek çok farklı bir gelişme göstermiştir. 

Amerika’da buldukları kayıt teknolojisinden faydalanan Yunanlılar, sayısız halk müziği ve Rembetiko şarkısını kendi kurdukları şirketlerde kaydetmişlerdir. Kayıt teknolojisi sayesinde bestelerin orijinallerinin kısa zamanda yayılmaları sağlamıştır. Bu gelişme, devrim niteliğinde olup Rembetikonun gelişimini önemli derecede etkilemiş ve günümüze ulaştırmıştır.

Rembetiko, karmaşık bir gelişme süreci sergilese de tüm zorluklara, göçlere, sansürlere ve yasaklamalara rağmen yoluna devam etmiştir. En önemlisi geniş bir halk kitlesi tarafından kabul görmüş olup günümüzde dahi Yunan ve Anadolu rum müziğinin vazgeçilmez renkli bir parçası olmaya devam etmektedir.

Rebetiko müziğin ana temaları nelerdir?

Aşk şarkıları
Ayrılık şarkıları
Hoşnutsuz olanların ve protestlerin mutsuz şarkıları
Yer altı dünyası şarkıları
Haşhaş şarkıları
Hapishane şarkıları
Yoksulluk şarkıları
İş şarkıları
Hastalıklarla ilgili şarkılar
Ölüm üzerine şarkılar
Anne hakkında şarkılar
Göç şarkıları
Taverna şarkıları

Rebetiko Şarkıcıları kimlerdir?

Rita Abacı
Haris Aleksiu
Yorgo Batis
Soteria Belu
Yorgo Dalaras
Lukas Daralas
Roza Eskenazi
Buzuki Erol Örter
Despina Örter
Mihalis Yeniçaris
Glikeria
Babis Goles
Dimitris Gogos (Bayanderas)
Agatonas Yakovidis
Maria Katinari
Antonios Katinaris
Apostolos Hacıhristos
Manolis Hiotis
Manolis Hrisafakis
Anna Hrisafi
Marika Ninu
Marika Papagika
Yeni Türkü
Melihat Gülses
Yannis Papayoannu
Vangelis Papazoğlu
Stratos Payumcis
Stelios Kazancidis
Ahillis Polonos
Stelios Peptiniadis
Kostas Rukunas
Kostas Skarvelis
Yovan Çavuş
Prodromos Çavuşakis
Vasilis Çiçanis
Markos Vamvakaris

Rebetiko / Rembetiko Müziğin Çalgıları Nelerdir?

Buzuki
Bağlama
Gitar
Lut
Ud
Santur
Keman
Arp
Lir
Flüt
Armonika
Tef
Dümbelek
Zil
obua

Rebetiko mu Rembetiko mu?

Bu müzik tarzı rebetiko, rebetika, rembetika veya rembetiko şeklinde kullanılıyor. Kelime toplumdan dışlanmış olanları ifade ediyor. Kenarda kalmışların müziği de Rebetiko, rebetika, rembetika veya rembetiko olarak anılıyor.

19. yüzyıl başlarında İzmirli Rumlar'ın yaptıkları müziğe Rebetiko veya Yunanca söyleyişiyle Rembetiko deniyor. Rebetiko esas olarak ortak yaşama dair meselelerin ve nüfus hareketliliğinin derin etkilerini taşır, Türk ve Rum müziğinin etkileşimini yansıtır.

Türk ve Rum Müziğinin unutulmaz dönem şarkıları, 19.yüzyıl Kafe Aman müzik kültürü her iki ülkede ilgi odağı olmuştur.

 Rebetiko'da Bizlik Var yazısı da ilginizi çekebilir
      Göz atmak için tıklayın

 Müzik kategorisindeki diğer yazılar da ilginizi çekebilir
      Göz atmak için tıklayın

Bu sayfayı beğendiyseniz, lütfen yorum yapmayı ve çevrenizle paylaşmayı unutmayın.

Etiketler: Rebetiko müzik, Rembetiko müzik, Rebetiko müzik nedir, Rebetika müzik, Rembetika müzik, Rebetiko anlamı nedir, Rebetiko - Rembetiko farkı var mı, Rebetiko müzik sanatçıları, Rembetiko müzik çalgıları, Rebetiko müziğin gelişimi, Rembetiko müziğin sosyal tarihsel serüveni, Müzik Yazıları

 Okuryazar'ı keşfedin!

Okuryazar'a üye olup, daha fazla özellikten tamamen ücretsiz olarak yararlanabilirsiniz. Dilerseniz, kendinize köşe açabilir, anlık ileti paylaşabilir, yazılar kısmında ilgilendiğiniz konularda içerikler yazabilirsiniz.