Siyasal düşünce alanında yetkin ve bir o kadar gelişmiş bu eser siyasal düşünüşün sistematik bir değerlendirmesini içermektedir. Eser Alaeddin Şenel tarafından kaleme alınmış olup siyasal düşünüşün nüvelerinin atıldığı dönemden günümüze kadar bu alanda yaşanan gelişmeleri tarihsel, kültürel ve düşünsel boyutta tasnif ederek ortaya koymuştur. Yazar genel olarak siyasal düşünce noktasında olayları, olguları ve kavramları dönemin önde gelen düşünürlerin görüşlerini ön plana çıkararak anlaşılır bir dille açıklamaya çalışmıştır. Bu minvalde eseri üç bölüme ayırarak değerlendireceğiz. Yazar birinci bölümü ilkel topluluklardaki yaşam tarzı, toplumsal durum ve siyasal düşüncenin ortaya çıkışı üzerinde tahliller yaparak incelemiştir. Eski taş çağından yeni taş çağına kadar meydana gelen insan yaşamının ilk evre yaşanmışlıklarını bununla birlikte ilkellikten uygarlığa geçişin ilk evresi olan bu evreyi metaforik bir anlatış tarzıyla işlemektedir. Bununla birlikte Yunan öncesi ve Yunan sonrası siyasal düşünüş diye ikiye ayırdığı ve alt başlık olarak işlediği bu bölümde Mezopotamya Medeniyetinden Mısır Medeniyetine, Perslerden Romalılara kadar öne çıkan devlet ve medeniyetlerin toplumsal gelişmelerini yöntembilimsel açıdan inceleyerek bu medeniyetler arasında sosyolojik ve siyasal gelişmeleri kronolojik olarak değerlendirmiştir. İkinci bölümde ise genel olarak Ortaçağ döneminde toplumsal ve siyasal düşünüş üzerinde durmuştur. Özellikle Bizans dönemindeki gelişmeleri toplumun siyasal örgütlenişini ve gelişimini düşünsel tabanda nasıl gerçekleştiğini sade bir dille işlemiştir. Bu aşamada Ortaçağ Avrupa'sında kilise ve kralın bilme karşı oluşturdukları pasif, pejoratif ve bağnaz anlayışın nasıl şekillendiğini ve kilise ve aristokrat feodallerin arasındaki duygusal bağın bu gelişmelere nasıl yansıdığını titizlikle eserine yansıtmaktadır. Son bölümde ise Yeni Çağda Toplum ve Siyasal Düşünüş başlığında feodalitenin yıkılış öyküsünü buna karşı burjuvazinin haçlı seferleri sonrası aristokrasiye karşı kazanımını anlatmıştır. Demokrasi, ulus devlet, milliyetçilik akımı, özgürlük kavramlarının ortaya çıkış öykülerini ve nasıl bir kalıba sokulduğunu dönemin önde gelen düşünürleri örnek verilerek açıklamıştır. Montesquieu'den John locke'a, Thomas Hobbes'tan J.J. Rousseau'ya Jean Bodin'den N. Machiavelli'ye kadar bir dönemi düşünsel anlamda etkilemiş dönemli düşünürlerin siyasal hayata yön verişlerini fikirsel açıdan değerlendirmiştir. Genel olarak yazar değerlendirdiğimiz bu eserinde siyasal düşünüşün gelişimini bir DNA şifresi kodları intizamında işlemiş düşünce alanındaki ayrıntıları bir zanaat ustası maharetinde önümüze koymuştur. Bu ve bu gibi yapıtlar ülkenin gelecek siyasetinde rol alacak kişilerin okuması ve yararlanması gereken başvuru kaynaklarındandır.

Yazan: Aziz Ersoy