Bizimkiler: Fransız Devrimi

Bizimkiler: Fransız Devrimi (Anadolu Merkezli Dünya Tarihi 24. Kitap MS 1785 - MS 1805) Adam Smith'in Ulusların Zenginliği adlı eserinden: Ulusların Zenginliği'nin ana konularından bir tanesi, serbest piyasanın her ne kadar karmaşık ve denetsiz gözükse de aslında " görünmez el " (mecazi manada) tarafından doğru miktarda ve çeşitlilikte üretim yapmak için yönlendirildiğidir. Örneğin, bir üründe üretim eksikliği olduğunda fiyatı artar. Bu durum ortaya bir kar marjının çıkmasını sağlayarak başkalarını bu ürünü üretmeye teşvik eder ve nihayet kıtlığa son verir. Eğer pazara çok fazla üretici girerse, üreticiler arasındaki artan rekabet ve artan stok, yani arz, fiyatların üretim maliyetine düşmesini sağlayarak, ürünün " doğal fiyatına “ (ortalama piyasa fiyatı) ulaşmasına yol açar. Kar oranı bu ortalama piyasa fiyatında sıfırlansa da mal ve hizmet üretimi için teşvikler ortadan kalkmaz çünkü bütün üretim masrafları, mal sahibinin işgücü de dahil, üretilenin fiyatına yansımaktadır. Eğer fiyatlar sıfır kar oranının altına düşerse, üreticiler piyasadan çekilmeye başlarlar. Kar oranları sıfırın üzerinde olduğu sürece üreticiler piyasaya girmeye devam edecektir. 24. Kitap Hakkında İngiltere Mısır'da ticaret konsolosluğunu tekrar açtı. Bu arada Türk Kırmızısını da yapmayı sonunda başarmıştı. Fransa İngiltere ile yaptığı ticaret anlaşması ile düşürdüğü gümrük vergileri nedeniyle kendi sanayini zora sokmuştu. Kuzey Amerika'da para kıtlığı ticareti ve hayatı felce uğratmıştı. Shays isyanı zenginleri korkuttu. Mülklerini koruyacak bir hükümete ihtiyaç duymaya başlamışlardı. Ayrıca bağımsızlıktan 4 sene sonra Amerikalılar birbirlerinden ayrılmanın tehlikesini görmüşlerdi. Devlet olmaya daha güçlü bir şekilde karar verdiler. Devletler (Koloniler) bir Anayasa yapmak için bir Konvansiyon seçtiler. Hala geçerlikte olan Amerika Birleşik Devletleri Anayasası hazırlandı. Artık tek bir Amerikan ulusu vardı. ABD'lerinin kurulmasında Hür Masonlar başı çekmiş, olayı gerçekleştirmişlerdir. ABD Anayasası da Hür Masonlar Anayasasına çok benzemektedir. Yahudilik hala yeni arayışlar içindeydi. Çekoslovakya'da Frank kendini tüm yasa ve geleneklerden kurtarmaya gelmiş kişi ilan edip, yarı askeri bir rejim kurmuştu. Avrupa'nın nüfusu gittikçe artıyordu. Avrupa'daki siyasi durum ile zenginlikler, istekler ve güçler artık birbiri ile uyumlu değildi. Burjuvazi yönetimde ve tüm hayatta söz sahibi olmak istiyordu. Kıta Avrupa'sı siyasi hayat açısından, İngiltere ve ABD'ye gıpta ile bakıyordu. Aslında ise Anglosaksonlar oligarşi tarafından yönetiliyorlardı. Artık buharlı bot yapımı üzerinde de durmadan çalışılıyordu. 1781 – 1792 Osmanlı Rus savaşı başladı. Avusturya Rusya'nın yanında savaşa girdi. İsveç de Rusya'ya savaş açtı. Bu sırada Polonya Rus baskısından kurtuldu. Savaş meydanında da Osmanlı Avusturya'ya ağır basıyordu. 1791'de Rusya üstündü ama Fransız devrimi de gelmişti. Avusturya ile Ziştovi, Rusya ile Yaş anlaşmaları yapıldı. Osmanlıların toprak kaybı vardı ama çok azdı. Bu sırada Vehabilik çıkmış ve Osmanlıya karşı bayrak açmıştı. 1788'de Kürek mahkumlarını Amerika'ya yollayamayan İngiltere Avustralya'ya yollamıştı. Bunlar Avustralya'ya giden ilk beyazlardı. Fransa'da XVI. Louis, parlömanları dağıttı. Bu ayrıcalıklı kişiler Fransız devriminin ilk başkaldırısını oluşturdular. Japonya 1783'den beri felaket üstüne felaket yaşıyordu. 5 sene sürekli kıtlık oldu. Kedi ve fare yüksek fiyatlara satılmaya başlandı. Ölüler yenmeye başlanmıştı. Can çekişenler yenmek üzere öldürülüyordu. Ölü etleri uzun süre dayansın diye pişirilip sahanlara konup, gömülüyordu. 1788'de Pratik Aklın Eleştirisini yayınlayan Kant, ahlakın merkezine insanı yerleştirmişti. Buffon yaşamış ve doğa bilimlerinde bir devir açmıştı. Buffon, doğa tarihinin her türlü dini etkiden sıyrılarak, maddenin yer değiştirmesinin incelenmesine dönüşmesinde büyük rol oynadı. Var oluş kutsal bir amaca dönük değildir diyordu. Hayvanların kusurları vardı. Bu evren kusurlu bir evrendi. Buffon'dan sonra modern Jeoloji doğdu. 1789'da Washington ilk ABD başkanı olarak seçildi. 1789'da Fransa'da Etat-Generaux seçimleri yapıldı. Etat-Genereaux'nun üç parçasından biri olan Tiers Etat'ya Burjuvalar hakimdi. Burjuvalar önce meclis olarak Tiers Etat'yı kabul ettirdiler. Sonra bu meclisi Ulusal Meclis ve daha sonra da Kurucu Meclis haline getirdiler. Fransız Devrimi veya Fransız İhtilali (1789–1799), Fransa'daki mutlak monarşinin devrilip, yerine cumhuriyetin kurulması ve Roma Katolik Kilisesi'nin ciddi reformlara gitmeye zorlanmasıdır. Avrupa ve Batı dünyası tarihinde bir dönüm noktasıdır. Fakat tüm dünya tarihi için de bir dönüm noktasıdır çünkü uzun zamandır gelişen burjuvazi bu devrimle iktidarı mutlak bir biçimde ele geçirmiştir. Fransız ihtilalinin resmi başlangıcı olarak Bastille'in işgali kabul edilir. Fransa'da devrimin peşinden, Kurucu Meclis bir anayasa yaptı. Kilise mallarına el kondu. Bu mallar açık arttırma ile satışa çıkarıldı. Burjuvalar açık arttırmaya çıkarılanları satın aldılar. İnsan Hakları bildirgesi yayınlandı. “ İnsanlar haklar bakımından eşit doğup, öyle yaşarlardı “. Bu bildirge çok kısa sürede tüm ülkelere yayıldı. Fransa'ya Avrupa'nın bütün ülkelerinden aydınlar, gençler akıyordu. İnsanlar hacca gider gibi devrime gidiyorlardı. Her ülkede önemli düşünürler devrime sevgi ve hayranlıkla bakıyorlar ve Fransa'ya biraz da gıpta ediyorlardı. Fransız kurucu meclisi toplanınca ortaya sağ ve sol kavramı da çıktı. Adli sistem değişti. Eğitim laikleşti. Maaşlarda dengelenmeye gidildi. Uluslar arası ticarette tekeller kaldırıldı. Devrim mal varlığına dayalı, yüksek ve orta burjuvazinin egemen olduğu bir demokrasi yaratmıştı. Fransa'da 1791'de birdenbire kaldırılan eski feodal hakları asilleri sinirlendirmişti. Onlar bu hakları doğal hakları kabul ediyorlardı. Asiller Fransa'yı terk etmeye başladılar, rahipler de onları takip etti. Bu sırada ruhban teşkilatının İdari teşkilatlanmaya (devlet) sadakat yemini etmesi isteniyordu, etmeyenler işten çıkarılıyordu. Asillerin Fransa'yı terk etmesi ile işsiz kalan aşçılar binlerce lokanta açtılar. Bu sırada Fransa kralı XVI. Louis ülkeden kaçmak istedi ama yakalandı. Devrim Meclisleri içerde ve dışarıda devrim karşıtlarıyla savaşıyorlardı. Bu sırada topuzun ucu kaçmış, önüne gelen giyotine yollanmaya başlanmıştı. Devrim kendi çocuklarını veya babalarını yiyordu. 1794'de Danton ve Robespierre idam edildiler. 1794'de Fransız ordusu devrimin verdiği güçle önce ilerlemiş sonra gelen şiddetli tepkiyle gerilemiş ama sonra düzenlemelerini yapıp tekrar ilerlemeye başlamıştı. Her yerde savaşılıyordu. 1794'den sonra Fransız askeri üstünlüğü kesindi. Bu üstünlük 20 yıl sürecekti. 1790'da ABD, yerlileri medenileştirerek topluma katma kararı aldı. Buna “ Belirgin kader “ dendi. Bu dönemde peş peşe çok önemli kişiler yaşamıştı. Bunlardan içinde Benjamin Franklin, Adam Smith biyografisi özetlenen birkaç örnektir. Osmanlı İmparatorluğunda, III. Selim döneminde hem dış ülkelerde elçilikler kuruluyor ve hem de Batı ülkeleri incelenmeye çalışılıyordu. Osmanlı-Avusturya-Rus savaşı sonunda III. Selim yenilgi nedenlerini açıklayan raporlar istemişti. 1791'de Dünyanın en önemli Batı Müziği bestekarlarından Mozart öldü. 1794 yılında Osmanlı İmparatorluğunda Nizamı Cedid kuruldu. Maliye de merkezileşmeye doğru gitmeye çalışıyordu. Mukataa sistemini geniş şekilde uygulamaya başladı. ABD'de alkollü içkilere tüketim vergisi konunca, büyük isyanlar çıktı. Ordu bu isyanları bastırmakta yetersizdi. Washington milis toplayarak, isyanları bastırdı. Lavoisier 1794'de giyotinle idam edildi. Lavoisier pek çok buluşu yanında şunu da bulmuştu: “ Evrene bir bütün olarak bakıldığında madde hep aynı kalıyordu. Doğada ne bir şey kayboluyor ve ne bir şey yoktan var oluyordu. “ Yine devrim sırasında ölen çok önemli bir bilim adamı da Condorcet'dir. Aslında bir matematikçidir, ancak politikaya soyunmuş, İnsan Haklarını, Kadın Haklarını, Zencilerin Haklarını müdafaa etmişti. Fransa'da Burjuvazi olup bitenlerden korkmuş ve ipleri eline almıştı. Ancak ekonomik ve sosyal çok fazla güçlük vardı. Burjuvazi ise kadrolarak bu güçlüklerin üstesinden gelecek durumda değildi. Ayrıca kitleler de rejimin etkin gücü olmaktan çıkmıştı. Ordu ileri sürülüp, kullanılmaya başlandı. Sonunda ülkede Direktuar rejimi kuruldu. Bu da yetmedi yeni bir anayasa yapılarak, 1. Konsül imparator yetkileriyle donatıldı. Bu sırada Fransa'ya karşı savaşan koalisyon çözülmek üzereydi. İngiltere çok zor durumda olmasına rağmen direniyordu. 1796'da Napolyon Fransa orduları başkomutanı oldu. Fransaİngiltere'ye çıkarma yaptı ise de bozguna uğradı. Napolyon Viyana üzerine yürüyerek Avusturya'yı barışa zorladı. Şimdi Fransa ve Osmanlı devletleri sınır komşusuydular. 1797'de Kapitalist dünyada bir ekonomik kriz daha patladı. 1798'de İngiliz ticaret yolunu kesmek isteyen Napolyon Mısır'a çıkarma yaptı. Bu çıkarma, hem merkezin Osmanlı İmparatorluğa hakim olamadığını ve hem de gücü olmadığını göstermişti. Bir yandan da yenileştirmelere örnek alınan Fransa bakın dostuna ne yapıyordu? Akdeniz'de Fransız donanmasını yok eden İngiliz amirali Nelson, Mısır'daki Fransızların lojistiğini kesmişti. Takviye edilemeyen Fransız askeri varlığı 1801'de Mısır'ı terk etti. Fransa'da ise devlet yönetimi hızla devrim öncesine benzemeye başlamıştı. 10'cu yılda yasama (parlamento) yürütmenin eline geçti. Napolyon 1. Konsül olduktan sonra Fransa genişlemeye devam ediyordu. Koalisyon güçlerinde çarpışan askerler ise savaşmaya pek istekli değillerdi. Kısa süre içinde de Napolyon İmparatorluğunu ilan etti. Mısır'da, Fransızların çekilmesinden sonra, ipler Kavalalı Mehmet Ali Paşanın eline geçti. 1803'de Osmanlı imparatorluğuna karşı Sırp isyanı başladı. ABD, Napolyon'dan 4 dönümü 3 sente 2 milyon Km2 toprak satın aldı. Bu sırada Kant, kuşkucu bir tavır alıyor, aklın güçsüzlüğü fikrini ve metafiziği, kökünden yıkıyordu. 1805'de Mehmet Ali Paşa Mısır valisi oldu. Avrupa'da Napolyon – III. Koalisyon boğuşmaları tüm şiddeti ile sürüyordu. Karada Fransa, denizde İngiltere yenilmezdi. 24. Kitabın içindeki konulardan bazıları şunlardır: Prusya Ordusu Frank ABD Birleşmeye Çalışıyor ABD 1787 Anayasası Yeni Dünya Düzeni 1787 Osmanlı Rus Savaşı Gluck Birleşik Eyaletler (Hollanda) Vahabilik Pratik Aklın Eleştirisi Japonya'da Açlık Buffon Teknik Devrim Doğa Dini Hurafelere Devam 1789'da Avrupa Anglosaksonlar Fransız Devriminden Önce Fransa Fransa Devrimi Başlıyor III. Selim Osmanlı Tahtında Coulomb Kanunu İlk ABD Başkanı Tiers Etat Paris Halkının Zaferi XVI. Louis Paris'te Kulüpler Kilise Mallarına El Koymak İnsan Hakları Hac Kervanı Belirgin Kader Fransa'da Monarşi Talleyrand Hacca Gider Gibi Devrime gitme Benjamin Franklin Adam Smith Ulusların Zenginliği Kanada'da Problem ABD'de Gelişmeler Fransa'da Devrime Direnç Mozart Yaş Anlaşması Cumhuriyetçi İhtilal Konvansiyon Meclisi Nizam-ı Cedid Fransa'da Cumhuriyet Kamu Selamet Komitesi Fransa Ordusu Değişiyor Osmanlılarda Yenileşme Denemeleri Viski İsyanı Devrim Çocuklarını Yiyor Lavoisier Condorcet Devrim Geri Çekiliyor Direktuar Rejimi Osmanlının Doğusu Napolyon Fransa Baş Komutanı Babeuf Güneş Sistemi Uzayda Bir Nokta 1787 Osmanlı İmparatorluğundaki Gelişmeler Adam Jeferson Çekişmesi Bozulan Ekonomiler Napolyon'un Mısır Seferi Nelson Fransız Donanmasını Yok Ediyor Osmanlı Zorda Wordsworth Napolyon I. Konsül Şeyh Galip Dünya Kalabalıklaşıyor Avrupa – Fransa Savaşı Fransa Mısır'da Zorda ABD-Trablusgarp Anlaşmazlığı Osmanlı Fransız Dostluğu Canlanıyor Çin'de Afyon Vahhabi İsyanı Sırplar Osmanlıya Başkaldırıyor Fransa İngiliz Çıkarlarını Tehdit Ediyor ABD Berberi Savaşı 4 Dönümü 3 Sent Toprak Kant Napolyon Bonapart İmparator Kavalalı Mehmet Ali Paşa Napolyon ve Amiral Nelson MikadDiriliyor