Bizimkiler: Komünist Manifestosu

Bizimkiler: Komünist Manifestosu (Anadolu Merkezli Dünya Tarihi 26. Kitap MS 1829 - MS 1847) 26. kitap 1829–1847 arasındaki süreci kapsamaktadır. 19. yy in çok hareketli ve kargaşanın hüküm sürdüğü bu kesit okuyanı da yazanı da zorlar. Osmanlı İmparatorluğu II Mahmut'un ıslahat ,bayındırlık hamlelerine hız vermesine ve sanayileşme gayretlerine rağmen hızla kan kaybetmeye devam etmektedir. 1830 da Cezayir elden çıkar. Halkın umutsuzca on yıl kadar daha direnmesine karşın 313 yıllık Osmanlı hakimiyeti bitmiştir. Tanzimat Fermanı ile Padişah uyruklarının “ can, mal, ırz ve namus güvenliğini “ ilan ediyordu. Kanun karşısında ve vergi toplamada eşitlik sözü veriyordu. Askerlik için belirli bir süre ve belli kurallar konacaktı. Bundan sonra a skerlik hizmeti kura usulü ile devam etti. Ceza davaları açık olarak görülecek, vergi iltizamı kalkacak, herkese mallarını istediği gibi tasarruf hakkı verilecekti. Mal ve can güvenliği ile sermaye birikim imkanı da açılmış oluyordu. Bu madde, özellikle, kul kabul edilerek sık sık idam edilen ve mallarına el konan yüksek bürokrasinin geleceğini güvence altına alan bir maddeydi. Osmanlı geleneksel vergi yapısında ve hukukta kesin bir ayrılığa gidiyordu. Artık Osmanlı İmparatorluğunda bütün uyruklar, din ve ırk farkı olmaksızın birbirine eşittiler. Vergiler kişi başına gelire göre alınacaktı. Verginin adil alınabilmesi için nüfus sayımına ve kadastrişlemlerine başlandı Yapılan nüfus sayımı sonucunda Rumeli'de 1,5 milyon, Anadolu'da 2,5 milyon erkek, Rumeli'de 500 bin Müslüman, 800 bin Hıristiyan, Anadolu'da 2 milyon Müslüman, 400 bin Hıristiyan erkek saptandı. Özel mülkiyetin yolu tartışmasız bir biçimde açıldı. Bu fermanda ve daha sonra Osmanlı imparatorluğu yıkılana kadar laik ideolojiden resmen söz edilememişti, ama laik uygulamaya XIX. yüzyılda adım atılmıştı. Tanzimat döneminde Osmanlılarda yeni bir insan tipi ortaya çıkmıştır. Yapılan köklü bir değişiklik değildi ama her konuda batılılaşma başlamıştı Dönemin devlet adamları ki biz bunlara Tanzimat dönemi devlet adamları deriz, otoriter bir yönetimin temsilcileriydiler. Demokrasiye iyice uzak kişilerdi. Ancak Batıya yetişmek istiyorlardı ve siyasal modernleşmeyi başlattılar. Tanzimat yenilikçi bürokratlarının görüşünü kitaptan yaptığımız bir alıntı ile vermemiz gerekirse “Avrupada hiçbir hükümdar ve yönetim kanuna mugayir icraatta bulunmaz. Rüşvetle iş görülmez, ehliyetsiz memur tayin edilmez ve memurlar keyfi olarak görevden alınıp, cezalandırılmazlar. Asker kanun dairesinde ahzedilir, vergi kanununa göre tespit edilip, toplanır. Bundan başka maarife önem verilir, dilini okuyamayan bir tebaanın varlığından söz etmek mümkün değildir, böyle bir tebaa yok hesabındadır. Ayrıca mesken masuniyeti vardır, seyahat serbestisi vardır” . Döneme ait bir de anekdot ekleyelim. “Avrupa'ya ilk diplomatik seyahatte bulunan padişah olan Abdülaziz'in, bu seyahati sırasında Fuat Paşa dışişleri bakanı olarak kendisine refakat etmiştir. Paris'te III. Napolyon'a misafir oldukları sırada, Fransız vekilleri ile sohbet ederken şöyle bir mesele ortaya atılır: "Dünyanın en kuvvetli devleti hangisidir?" Fuat Paşa hemen: "Osmanlı Devleti." diye cevap verir. Tabii herkes hayret eder. Karlofça, Pasarofça, Küçük Kaynarca, Edirne... gibi anlaşmalarla büyük toprak kaybına uğrayan, Kırım Savaşı ile dış borç batağına saplanan, Viyana Kongresi'nde(1815) Avrupa'dan 'Hasta adam' muamelesi gören bir devletin, hala güçlü olarak bu devletin yöneticisi tarafından ifade edilmiş olması şaşkınlığı büsbütün artırır. İçlerinden birisi, bu cevabın sebebini sorar. Paşa gayet ciddi bir şekilde: " Dünyada Osmanlı Devleti'nden daha kuvvetli bir devlet olabilir mi? Yüz yıllardan beri biz içeriden, siz dışarıdan yıkmaya çalıştığımız halde hala yerinde duruyor." diye cevap verir. “ Söylenenler tanıdık geldi mi? Osmanlı dünyasına sıkıntı veren en önemli olaylardan biri de Mısır meselesidir. Mısır-Osmanlı savaşı esnasında Osmanlılara Batı istenen desteği vermeyince Ruslarla gizli maddeler de içeren Hünkar İskelesi anlaşması yapıldı. Rusya, Batı ile savaşa girdiği anda, Osmanlıların, Boğazları Batılılara kapatacağı konusu bu anlaşmanın açıklanmayan bir “gizli” maddesi idi. Hünkar İskelesi anlaşması ezeli çekişme ve savaşlar yaşayan bu iki ülke için sıra dışı bir anlaşmadır. Avrupa'nın her köşesi toplumsal ve siyasi olarak kaynamağa devam etmektedir. Avrupa bir kazan gibi kaynar ve yoksulluk sanayileşme ile dibe vururken işçi sınıfı şekilleniyordu. Bu tarihi döneme ait siyasi olayların baş döndürücü kargaşasına karşın bilim, sanat, müzik doruk yapıyordu. Sayısız bilim adamı düşünür ve müzik dehası sayılabilir. Ancak biz bir kaçına vurgu yapmadan geçmeyelim. Darwin, Marx, Engels… Günümüzde bile bazı toplumlarda öcü muamelesi gören Darwin'in fikirleri üzerine kurulan evrim teorisi ki artık binlerce kanıtla ispatlandığı için teori değil “evrim olgusu” demek daha doğrudur, bugün biyoloji biliminin temeli ve birleştirici öğesidir. Bilim Dünyası, evrim gerçeğini Charles Darwin'in yaşadığı dönemde kabul etmiştir. Günümüzden çok değil, on yıl öncesine kadar hüküm süren bir diğer öcümüz ise Karl Marx'dır. Bizim gençliğimiz yutarcasına okuyup anlamaya çalıştığımız onun yasaklı kitaplarını saklamakla geçse de, 2002 ve sonrasındaki ekonomik krizlerde emek-sermaye ilişkilerini yeniden inceleme gereği duyan “dünya entelektüelleri” Marx'ın baş yapıtı “Kapital”i yeniden hatırlama gereğini duymuştur ve Kapital en çok satılan kitaplar arasına girmiştir. Okunduğunu ve analiz edildiğini umalım… “Marx, bütün sınıflı toplumlarda olduğu gibi kapitalizmin de, kendini yok etmeye yol açacak, iç dinamikleri barındırdığını söylüyordu. Kapitalizm eskimiş feodalizmin yerini almıştı...” Marx'tan söz edince Engels'in adını anmamak mümkün değildir. Engels bir çok yapıtının yanı sıra Marx'la beraber Komünist Manifesto'yu yazarak komünist kuramın geliştirilmesinde önemli bir rol almıştı. Ve 70 li 80 li yıllarda bu kitap üstünüzde ve veya evinizde bulunursa işiniz bitikti. Engels Marx hayatını kaybettikten sonra Marx'ın önemli eseri olan Kapital'in son iki cildini tamamlamıştır . 26. kitapta Amerika kıtasında ve Çinde olanlara da yer verilmiştir. Amerika kıtasında kıtanın en eski sahipleri olan Kızılderililerin, açlık, salgın hastalıklar ve savaşlarla yok edilemeyenlerinin soykırımları sistematik olarak sürdürülmüştür. Yasalar hazırlanarak Kızılderililer sürgün, kamplara kapatılma dâhil her türlü haksızlığa maruz bırakılmaya devam edilmişlerdir. Çinde afyon savaşları sürmüştür. 27. kitapta bu çileli yüzyıla devam edeceğiz. 26. Kitabın içindeki konulardan bazıları şunlardır: 1830 Osmanlı İmparatorluğu Cezayir Fransızların Gözyaşı Yolu 1830'da Bazı Gelişmeler Temmuz Devrimi Belçika Bağımsız ve Başkaldırılar Fourier Mehmet Ali Paşa Savaşı 1831'de Bazı Gelişmeler Yunanistan'da Krallık Rejimi Pamuklu Dokuma Ezilmişler Başkaldırıyor Mısır Kuvvetleri Anadolu'da 1832 Osmanlı İmparatorluğu 1832'nin Bazı Gelişmeleri İngiltere'de Seçme Hakkı Genişliyor Termodinamiğin İkinci Kanunu, Modern Paleontoloji… Bilim İlerliyor Rothschild Goethe Kütahya Anlaşması Hünkar İskelesi Anlaşması 1833'ün diğer olayları Charles Lyell Türkler Balkanlardan Geri Dönmeye Başlıyor Legendre Avrupa'da İşçiler Kötü Durumda Almanya'da Gümrük Birliği 1834'de Bazı Gelişmeler Kavram Kargaşası Thomas Robert Malthus Osmanlı Reformlara Devam Ediyor Şeyh Şamil İsyanı 1835 Bazı Diğer Olayları Bulgaristan'da Eğitim Times Romagnosi ve Tefrika Roman Avrupa'nın Kara, Su ve Demir Yolları Osmanlı Devleti Mecburen Tekstile El Atıyor Charles Darwin İngiltere Kraliçesi Victoria 1837 Osmanlı İmparatorluğu 1837'nin Bazı Gelişmeleri Charles Fourier Ampere Puşkin Chartism Baltalimanı Anlaşması 1838'in Diğer Olayları Darwin Royal Society Üyesi II. Mahmut'un Ölümü Tanzimat Fermanı yayınlanıyor Tanzimat Fermanı Mehmet Ali Paşaya İrsi Hak 1839'un diğer olayları Osmanlı Reformlarının Sultanları Tanzimat'ın Devlet Adamları Ali ve Fuat Paşa Hikayeleri Avrupa'da Yeni Yaşam Avrupa'da Halkın Düşüncesi Londra Anlaşması Osmanlı Banknot Çıkarıyor Almanya Her Şeyin Üzerindedir Birinci Afyon Savaşı Leroux, Blanc, Proudhon Bir Osmanlı Devlet Adamı Paganini Modern Hukuk Osmanlıda Diriliyor Mısır Mehmet Ali Paşa Sülalesinde Boğazlar Anlaşması Cebel Lübnan 1841'in Bazı Gelişmeleri Lermontov Sosyalist veya Komünist düşünce Çin Afyondan Kurtulamıyor Tanzimat Kırsal Kesimde Ters Tepiyor, Özel Mülkiyet Yerleşiyor 1842'in Bazı Gelişmeler Osmanlı Yeni Ordu Teşkilatlanması I. Nasturi Hareketi 1843'ün Diğer Bazı Olayları Kierkegaard Ludwig Feuerbach Rum Ortodoks Patrikliği İmparatorluk Yanlısı Çin Batıyor Yaradılışın Doğal Tarihi Yeni Bir Din 1844'ün diğer Olayları Kızılderili Zorunlu Göçü 1845 Osmanlı İmparatorluğundaki Gelişmeler İngiltere'de Büyük Toprak Sahipleri 1845'in Diğer Olayları Batıya Hücum 1846'da Osmanlı Nasturileri Katletmek Hindistan Kilit Taşı ABD – Meksika Savaşı 1846'nın Diğer Bazı Olayları Barikat On Saat Çalışma 1847 Ekonomik Krizi Osmanlıda 1847 Gelişmeleri Felix Mendelssohn Genç Karl Marx Engels Komünist Parti Manifestosu