İletişimi Anlamak

İçindekiler Preface: Prof Dr Vincent Mosco Preface: Prof Dr Christian Fuchs Preface (tthe first edition): Prof Dr Dan Schiller BÖLÜM I SORUN, AMAÇ, YAKLAŞIM TARZI VE YÖNTEM BÖLÜM II BİLİMSEL TANIM VE İLETİŞİM BÖLÜM III İLETİŞİM NEDİR? İLETİŞİM, BİYOLOJİK VE BİREYSEL VAROLUŞ Fiziksel Varoluşun Vücut İçinde Gerçekleşmesi Biyolojik ve Bireysel Varoluşun Toplum İçinde Gerçekleşmesi Gereksinim ve farkındalık Gereksinimi giderme üzerinde düşünme Gereksinimi giderecek faaliyeti seçme ve yapma İletişimsel eylem ve iletişimsel faaliyet İletişimsel olmayan eylem/faaliyet Gereksinim giderme olasılığının varlığı veya yokluğu Faaliyeti yapabilme olanakları Faaliyet, ilişki ve iletişim bağı Gereksinim giderme ve doyum Gereksinim giderme faaliyetinin sonuçları Faaliyetle gelen yeni gereksinimler ve dönüştürmeler İLETİŞİM VE TOPLUMSAL VAROLUŞ Maddi Olanın Üretimi Düşünsel Olanın Üretimi İnsanın “düşünerek” hiç bir şeyi yoktan var edememesi Düşüncelerin örgütlü yaşama bağlı olmaları İnsanın varoluşunun güç yapıları ve ilişkileri içinde olması İnsanın gerçeğin yerini alan sahteyi ve yalanı üretmesi Ürün ve Hizmetlerin Dağıtımı: Zenginliğin Bölüşümü Mübadele ve Dolaşım Ürünlerin Kullanımı/Tüketimi Üretimden Tüketime Egemenlik ve Mücadelenin Üretimi BÖLÜM IV İLETİŞİMİN EGEMEN AÇIKLAMALARI İŞLEVSEL SAHTE-GERÇEKLER VE GERÇEKLER Sistem Anlayışı: Egemenliğin Meşrulaştırılması Süreç: Mekanikselleştirme ve Bağlamdan Koparma Mesaj: Truva'nın Atının İçinde Taşıdığı? İletişim bir şey söyleme, gösterme veya yazmadır İletişim mesaj gönderme ve almadır Mesaj alınmazsa iletişim olmaz Mesaj alınmazsa, geri besleme de olmaz İlişki: Sömürünün ve Mücadelenin Yeniden-Üretimi İletişim, sözlü, yazılı veya elektronik ifadesel ilişki biçimidir Alışveriş: Gücün Kadar Alır ve Verirsin Etkileşim: Zenginlik Arttıkça Yoksulluk Yaygınlaşır Sembollerle Etkileşim veya Sembollerle Alışveriş Paylaşma: Sen Balığın Kafasını Ye, Ben de Geri Kalanını İletişim beraberlik, anlaşma ve paylaşmadır İletişim, ilişki ve paylaşma etkinliğidir İletişim ortak dilin, kültürün, alışkanlıkların paylaşımıdır Sanat: İletişim diğerleriyle karşılıklı-ilişki sanatıdır Aktiflik ve Alımlama: Pavlov'un Zilini arayan Aktiflik Anlam ve Anlam Verme: Kimin Özgürlüğünün İfadesi Gerçeklerin İnşası: Sahtenin ve Öznelin Egemenliği “Yaratılanı” Kullanarak “Yaratanı” Biçimlendirme Gündelik Hayatın Bireysel İfadeleri İletme/Anlatma Becerisi: Bul Karayı, Al Parayı YAYGIN ANLATIDA İLETİŞİM SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ Serbest pazar imajı satışı: Tekelleşme sorunu Baskıyı Meşrulaştırma: İletişimde Gürültü Baskıyı Meşrulaştırma: İletişim Çökmesi Baskıyı Meşrulaştırma: İletişimsizlik İletişimde Uçurum ve Empati Yokluğu Popüler Sorun: Yanlış Anlama BÖLÜM V İNSAN, TOPLUM, TARİH VE İLETİŞİM Egemenliğin ve Mücadelenin Tarihi Toplum ve İnsanın Toplumdaki Yeri İletişimi Anlama İnsanı ve Toplumunu Anlamadır Örgütlü İnsan Tarihi Örgütlü İletişim Tarihidir Toplumun Varlığı ve İletişim Hakkında Düşünme İşaretler ve Sinyaller Çağı Sözlü Gelenek İlk İmparatorluklar: Yazılı Gelenek Yazının icadı: “zamanı gelmiş” olan fikir Yazının sözün yerini alması Yazıya gereksinim Zaman ve yerin kontrolü: iletişim ağları Bilgi üretimi: Ortak bilincin sahte bilince dönüştürülmesi Orta Çağlar: Teolojik Egemenlik Kapitalizm: Genelin Özel-Güçler için Kurban Edilişine Devam Bilgi üretiminin ve iletişiminin kontrolü Birinci tür işlevsel bilgi: Bilim ve teknolojinin üretimi İkinci tür işlevsel bilgi: Bilgiçlik taslayan cehaletin üretimi BÖLÜM VI İLETİŞİMİ ANLAMLANDIRMA: TEMEL BELİRLEYİCİLER İLETİŞİMİN NEDEN YAPILDIĞI Neden, Amaç ve Sonuç Bağı Nedenlerin yaşam pratiğiyle/koşuluyla ilişkili olması İletişimin amacının oluşması Faaliyette çoklu amaç ve gereksinim Bir şeyin faaliyet veya amaç olarak nitelenebilmesi Temel Neden ve Ötesi İLETİŞİMDE AMAÇLAR VE İŞLEVLER İletişim Kendiliğinden Olmaz İletişim Amaçlı Bir Girişimdir Amacı konumlandırma Amaçlar örtüşmeyebilir Amaç, tercihlerin en uygun olacağını garantilemez Amaçlanmış iletişim amaçlanmamış sonuçlar doğurabilir Amaç gerçekleştirme yeni başlangıçlar getirebilir Amaçlı girişimde güç ilişkisi İletişmemek, Anlamsız ve Amaçsız İletişim Olmaz Birinin Amaçlamadıkları Bir Başkasının Amacı Olabilir Birinin Yapmadıkları Yaptı veya Yapıyor Yapılabilir Gücün Gücü ve Güçsüzlüğü İletişim Alınmadan da İletişim Olabilir Bir İletişim Kendiliğinden Oluyor (Normal) Görünebilir İletişim Normalleştirilmiş Zorunluluk Olabilir İletişim Planlanmış Rastlantı ve İşgal İletişimi Olabilir Çıkar Uyumsuzluğu ve Çatışma Kaçınılmazdır İletişimde İstemediğine Direniş ve Mücadele İletişim, “Yapan Özne” Değildir İLETİŞİMİN ARAÇLARI Taşıyıcı Araçların Geliştirilmesi Taşıyıcı Araca İletişimi Yükleme Araçlarının Gelişmesi Araçlarla İlgili Temel Özellikler İletişimin araçları doğal ve yapay olabilir Ürünlerin araç olması: ürün, data, enformasyon, bilgi En değerli iletişim aracı: Para Araçlar mülkiyet ve güç ilişkilerinin parçasıdır Araç basit bir alet değildir: örgütlemek için örgütlenmiştir Araçlar, amaç dışı kullanıma izin verebilir veya vermeyebilir Farklı kullanım olasılığı, kullanabilirsin anlamına gelmez Araçlar iletişim üretimine izin verebilir veya vermeyebilir İletişim araçları örgütlü mekanın parçası olabilir Araç mesajdır? “Yapan Özne” olarak araç İnsan iletişimin aracı, mesajı, konusu veya amacı olabilir “Sosyal medya” kategorisi geçersizdir İLETİŞİMİN BAĞLAMI Bağlam İlişkinin Doğasını Belirler Farklı Bağlamlar İletişim Mekanını Böler Farklı Teknolojik Bağlam Geçişsizlik Yaratır Bağlam Kuramama ve Bağlam Oluşturma Araçsal Bağlam: Araçla Kurulan İlişki Tarihsel Bağlam: Öncesiyle Birlikte Kurulan İlişki Tarihsel Bağlam: Geçmiş ve Şimdi Uyumsuzluğu Yer Bağlamı: İletişim Örgütlü Mekanda Olur Yere/mekana bağımlılık asla ortadan kaldırılamaz Örgütlenmemiş yer yoktur: geçmiş olsun kamusal alan! Yerin örgütlenmesinin sonuçları Yerin örgütlenmesi ile yerdeki iletişim de örgütlenir Yerin örgütlenmesi özgürlüğün de örgütlenmesidir Yerin örgütlenmesi istenen davranışı getirmeyebilir Yerin uluslararası örgütlenmesi: iletişimin jeopolitikası Örgütlenen yer hem etkilenen hem de etkileyendir Örgütlü yeri konuşturma: Mekanın dili olmaz Zaman Bağlamı: İletişim Örgütlü Zamanda Olur Zaman ve yer bağı İletişim zamandan bağımsız olmaz: İletişim zaman alır Zaman geri döndürülemez Zaman, iletişimi veya insanı değiştiremez Zaman yansız değildir Zamanı örgütleme: Kim kimin zamanını nasıl örgütlüyor İş ve iş dışı zamanın sömürgeleştirilmesi Zamanı örgütleme: kâr ve maliyet hesabı Zamanı örgütleme ve kullanım: Özgürlük gerçeği ve hayali Zaman örgütleme ve kullanma teknolojik seviyeye bağlıdır Zamanı örgütleme ve kullanım güç uygulamasıdır Teknolojiyle zamanın kontrolü: hız ve mesafenin artırılması Teknolojiyle zamanın fethi: Kim kimin için fethediyor? Zamanın kontrolü: gerçeği saptırma Zamandan kazanma: Kıt kaynağı verimli kullanma Zaman kullanımı: Zamanın emtia olması Zaman kullanımı: Ödül ve ceza Sosyal, Psikolojik, Duygusal ve Diğer Bağlamlar İletişimin bir atmosferi vardır Değerler bağlamı İdeolojik bağlam Kimlik bağlamı İLETİŞİM TÜRLERİ Kişinin Kendisiyle İletişimi Ekstra-kişisel (extrapersonal) İletişim Kişilerarası iletişim Kamusal iletişim Elektronik iletişim İLETİŞİM TARZI İLETİŞİMLE ÜRETİLEN: İLETİŞİMLE NE ÜRETİLİR? Biliş ve Davranış Yönetimi Odaklı Açıklamalar İletişimle mesajlar üretilir İletişimde mesajla veya kelimelerle anlam üretilir İletişim demokratik küresel köyü/kenti/dünyayı üretir İletişim demokratikleşme, enformasyon/bilgi toplumu üretir Çok iletişim anlayış ve paylaşma üretir İLETİŞİMDE SORUMLULUK: KİME AİT? BÖLÜM VII DİL, ETİK VE İLETİŞİM FİZİKSEL VE SEMBOLSEL ÇEVRE VE İNŞASI Fiziksel Çevre Sembolsel Çevre Sembolsel ile yanlışın ve öznel çıkarların sürdürülmesi Egemenliğe işlevsel olmayanın yok edilişi Sembol ikamesi Sembolsel çevrenin, gerçeğin yerini alması DİL VE YAŞAMIN ÜRETİMİ Dilin Öğeleri Dilin Oluşum ve Gelişimi Dille, “Olmayan Şeyin” Üretimi Uygun Dil, Güzel Konuşma ve Kötü Dil Dil ve Gerçek Bağı Dilin araç olması: Dil dışında gerçek vardır Dilin araç olması: Dille gerçeği değiştirme Dil ve pratik uyuşmazlığı: Güç, risk ve çaresizlik Dilin belirleyici olması: Dil dışında gerçek yoktur Dilin ilişkiyi belirlemesi Dilde Egemenlik ve Mücadele Sömürüye katılmada dil, maddi güç ve güçsüzlük Sahte dil ve sahte imajlar ve soyut doyumlar Dil ve egemenliğin üretimi: aydınlar ve akademisyenler Dil ve toplumsal çatışma Kitleleri birbirini öldürmek için harekete geçirme Mücadele ve mücadelenin dili Dille Sorun Çözümü ANLAM VE ANLAM VERME Her Anlamın Sosyal Olması Anlam Verme Farklılıkları Anlam Farklılığının Nedeni Anlam Vermenin Bağlama Göre Değişmesi GÖSTERGEBİLİM Gösterge, Gösteren, Gösterilen Şifreler ve İşaret Sistemleri İkonlar, İndeksler ve Semboller Paradigma ve Sözdizimi Anlam Verme Seviyeleri Soyutlama: Deyim Aktarması, Ad Değişimi ve Mit Mit (efsane, masal) Metinlerarasılık Yapısalcılık ve Yapısalcılık Ötesi DİL VE ETİK: DİLLE ETİK ÜRETİMİ Etik/ahlak: Aklayan ve Haklayan Deterjan Etik ve Uygun Olmayan Dil Etik ve İlişkinin Doğası Etkili İletişim ve Ahlaklı Davranış Etik: Örgütsel Yapı ve Gerçeğin Bükülme-Ötesi Etikle Bilinç Yönetimi BÖLÜM VIII İÇSEL SİSTEM: İNSANIN KENDİSİYLE İLETİŞİMİ İÇSEL SİSTEM KENDİSİYLE İLETİŞİMİN SÜREKLİ OLMASI TARİHSEL VE TOPLUMSAL BAĞLAM BİLİŞTE GERÇEK VE YANLIŞ DUYARLILIKLAR KENDİYLE İLETİŞİMİN BOYUTLARI ALGILAMA (PERCEPTİON) ALGISAL FARKLILIKLAR KENDİNİ KAVRAMA VE İLETİŞİM BENLİK VE KİŞİLİK GELİŞMESİ VE ÖĞRENME KİŞİLİK, AİLE VE ÇEVRE BEN VE DİĞER FARKI VE DAVRANIŞI ANLAMLANDIRMA İNSANIN DIŞINI ANLAMASI BÖLÜM IX KİŞİLERARASI SİSTEM: KİŞİLERARASI İLETİŞİM Neden Kişiler Arası İletişim? Kişilerarası İletişimde Kullanılan İletişim Araçları Kişilerarası İletişimi Üretim Tarzı Kişilerarası İletişimle Üretilenler İletişim İlişkileri İLİŞKİDE SÖZLÜ İLETİŞİM İLİŞKİDE SÖZSÜZ İLETİŞİM Sözlü İletişimin Egemenliği Ortak Kod Gerekliliği Sözsüz İletişim Türleri Mekan ve mekanda mesafe tutma (proxemics) Dokunma: Haptics Jestler: Kinesics Bakışlar: Occulecsics Zaman : Chronemics Ses dili: Paralanguage Maddeler: Artifacts Fiziksel görünüm Sözsüz İletişimin İşlevleri BÖLÜM X GRUPLAR VE GRUP İLETİŞİMİ GRUP YAPISI VE GÜÇ BAĞI BİREYSEL AMAÇ VE GRUPTA ÇIKAR SAĞLAMA GRUP OLUŞUMU GRUP BAĞLILIĞI GRUBA UYMA GRUP PERFORMANSI GRUP İLETİŞİMİ ÇATIŞMA VE ÇÖZÜM BÖLÜM XI ÖRGÜT VE ÖRGÜT İLETİŞİMİ ÖRGÜTÜ ANLAMA VE ANLAMLANDIRMA ÖRGÜT OLGUSUNUN BAŞLANGICI VE GELİŞMESİ KAYNAK KULLANIMI ÖRGÜT VE ÖRGÜTSEL İLETİŞİM İLETİŞİM YAPILARI VE İŞLEVLERİ ÖRGÜTTE İLETİŞİM ATMOSFERİ ÖRGÜTÜN İÇ ÇEVRESİ VE ÖRGÜT İÇİ İLETİŞİM ÖRGÜTÜN DIŞ ÇEVRESİ VE DIŞLA İLETİŞİMİ BÖLÜM XII TEKNOLOJİYLE ARACILANMIŞ SİSTEM SATIŞI: KİTLE İLETİŞİMİ KİTLE İLETİŞİMİNİN GELİŞİM TARİHİ Sözün Sembollerle Kaydı Sözün ve Görüntünün Kaydı: Mekanikselden Analoga Analogdan Dijitale: Bilgisayar ve İnternet KAPİTALİST ÜRETİM VE KİTLE İLETİŞİMİ İLETİŞİMİN VE KİTLE İLETİŞİMİNİN ÖRGÜTLENMESİ ÖRGÜTLER ARASI İLİŞKİNİN ÖRGÜTLENMESİ KİTLE İLETİŞİMİNİN ÜRETİMİ VE TÜKETİMİ KİTLE İLETİŞİMİNİN ÜRETİMİ: EMEK VE UZMANLIK KİTLE İLETİŞİMİ ÜRÜNLERİNİN DAĞITIMI KİTLE İLETİŞİMİNDE KONTROL VE İÇERİK Basın/Medya Özgürlüğü Sansür Özdenetim KİTLE İLETİŞİMİNİN TOPLUMDAKİ İŞLEVİ BÖLÜM XIII ÖRGÜT İÇİN ÖRGÜTLÜ BİLİNÇ YÖNETİMİ: HALKLA İLİŞKİLER HALKLA İLİŞKİLER NEDİR? HALKLA İLİŞKİLERİN ÖZLÜ GEÇMİŞİ HALKLA İLİŞKİLER PRATİĞİ: GENEL HALKLA İLİŞKİLER PRATİĞİ: TAKTİKLER, ARAÇLAR HALKLA İLİŞKİLERDE AMAÇ VE ROLLER HALKLA İLİŞKİLERİN TOPLUMA FAYDALARI? HALKLA İLİŞKİLERİN ÖRGÜTLENİŞİ ETİK SORUNU: BİR DİĞER BİLİNÇ YÖNETİMİ? BÖLÜM XIV PAZARIN PAZAR İÇİN BİLİNÇ YÖNETİMİ: REKLAMCILIK REKLAMIN KULLANIMI KÂR GÜTMEYEN REKLAMCILIK REKLAMIN TOPLUMDA ROLÜ VE ETKİSİ SOSYAL SORUMLULUK VE ETİK REKLAMIN YASAL DÜZENLENMESİ ALTERNATİF AÇIKLAMALAR BÖLÜM XV EKONOMİK VE İDEOLOJİK PAZARDA BİLGİSAYARLA ARACILANMIŞ İLETİŞİM YENİ TEKNOLOJİK BELİRLEYİCİLİK: BİLİŞİM/İNFORMATİCS SAHTE DEMOKRASİNİN YENİ ŞÖVALYESİ: İNTERNET ÖRGÜTLENME, KONTROL, YÖNETİM VE YENİ EGEMENLİK Örgütlenme ve Kontrol Güçsüzleştirilmiş Güçlülerin Kullanım Biçimleri Profesyonel Rutin ve İdeolojilerin İnternete Transferi BÖLÜM XVI ULUS İÇİ İLETİŞİM: SİSTEM KORUMA VE SİSTEM SATIŞI EKONOMİK BOYUT: MADDENİN VE BİLİNCİNİN ÜRETİMİ Özel Sektör: Sistem ve Bilinci Kamu Sektörü: Kamu Adına Kamuya Baskı Üretime Katma, Katılma ve Mücadele SİYASAL BOYUT: TOPLUM YÖNETİMİ Devlet ve Siyasal İletişim Eğitimle üretilen Seçimler ve demokrasi süreçleriyle üretim Kamu iletişim sistemiyle üretim Meşrulaştırılmış kaba güçle üretim İletişimin kontrolüyle üretim Özel Teşebbüs: Ekonomi, Bilinç ve Siyasalın Üretimi Özel eğitim kurumları Özel İletişim örgütleri Özel sosyal yardım, eğlence, spor ve dinlenme Firma içi bilinç yönetimi KÜLTÜREL BOYUT Kültür Kültürü Yapan, Tutan ve Değiştiren Özellikler Temel Kültür Türleri Kültürlerarası İletişim GÜÇ YAPISI VE İLETİŞİM POLİTİKASI BÖLÜM XVII ULUSLARARASI İLETİŞİM YERİN KULLANIMI: KÜRESEL-YEREL PAZARA DOĞRU UZAYIN KULLANIMI: EKONOMİ, BİLGİ VE KONTROL ARAÇ VE ÜRÜN ÜRETİMİ, DAĞITIMI VE TÜKETİMİ İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE ÜRÜNLERİ ÖRGÜTSEL YAPILAR, TRANSFER VE TRANSFERİN İŞLEYİŞİ PROFESYONEL İDEOLOJİLER, KÜLTÜR VE İŞ PRATİĞİ EMEK SÖMÜRÜSÜNÜN KÜRESELLEŞMESİ ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ VE BASKI İLETİŞİMİ