Hayri Dev kimdir? Hayatı, Albümleri, Türküleri
Hayri Dev, 1933 yılında Denizli’nin Çameli ilçesine bağlı Gökçeyaka köyünde doğdu. Okula gitme fırsatı bulamayan Hayri Dev okuma yazmayı okula giden bir arkadaşından öğrendi. 3 telli çalgı Curayı öğrenip, söylemeye o yıllarda başladı. Yaşadığı Gökçeyaka Köyü'nün eski ismini taşıyan Masıt Kırığı denilen dokuz sekizlik mahalli ezgileri çalan ve söyleyen bir usta oldu.
Dev, elindeki üç telli sazı ve çam düdüğünü hiç bırakmadı. Evlere gidip yarenlik yaptı, düğünlerde insanları eğlendirdi. Ormanda, dağlarda çobanlar için çaldı, söyledi. 1992 yılında Fransız Jerome Cler İspanya’da duyduğu bir bağlama sesinin etkisine kapılarak Türkiye’ye geldi. Bin 500 metre yükseklikteki Çameli ve Fethiye dağlarında uzunca bir süre bu sesin kaynağını bulmaya çalıştı. Bu sırada yörenin kültürü hakkında bir tez hazırladı. Bu teziyle Sorbonne Üniversitesi’nin Etimoloji Bölümü’nden doçentlik unvanı aldı. Cler, Denizli'de Hayri Dev’i buldu. Dinlediği ses, Hayri Dev’in elindeki üç telli sazdan geliyordu. Daha sonra 15 kişilik bir Fransız ekiple tekrar köye geldi. Dev’in hayatı ‘Ormanlar Arkası’ adlı belgesel filmle anlatıldı.
2003 yılında UNESCO tarafından kabul edilen, Türkiyenin de 2006 yılında taraf olduğu Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi kapsamında kültürel mirasımızın belli unsurlarını yeniden yaratmak ve yorumlamak açısından gerekli bilgi ve beceriye yüksek düzeyde sahip olan ve Ülkemizden seçilen 7 kişi içerisinde yer alan Hayri DEV, 2008 yılı için “YAŞAYAN İNSAN HAZİNESİ” olarak seçildi.
Uzun yıllardır, Denizli, Çameli’nde araştırmalarını sürdüren Fransız etnolog ve etnomüzikolog Jérôme Cler’in, daha evvel Fransa’da Radio France etiketiyle albümlerini hazırladığı, bugüne dek Avrupa’nın çeşitli yerlerinde konserler veren ve albümleri oldukça bilinen YAYLA müzik grubunun Türkiye’deki ilk albümü “Gireniz ve Masıt Havaları” 2007 yılında yayınlandı.
Çameli’nde, yayla köylerinde yaşayan müzisyenler Hayri Dev, Zafer Dev, Bayram Dev, Mehmet Şakır, Hasan Yıldırım ve arkadaşlarının, Jérôme Cler tarafından çeşitli mekanlarda gerçekleştirdiği canlı kayıtlardan seçilmiş bir derleme çalışması olan bu albüm, günümüzde unutulmuş üç telli bağlama, çam sipsi, dizüstü keman gibi geleneksel çalgıların oldukça farklı icralarını içeriyor. Albümde yer alan repertuar, bu çalgılarla icra edilmiş, düğün havaları ile genç çobanlar arasında yapılan ve yarenlik adı verilen toplantı havalarından oluşuyor.
Hayri Dev, 18 Temmuz 2018 tarihinde hayatını kaybetti. Cenazesi Denizli, Çameli Gökçeyaka Mahallesi Boyalı Mezarlığına defnedildi.
Sanatçının ikisi erkek, üçü kız, beş çocuğu vardır.
Hayri Dev'in albümleri:
Turquie: Le Baglama Des Yayla (Tukey: The Baglama of The Yayla) / Ramazan Güngör, Ali Kıvrak, Hayri Dev (2008)
Yayla - Gireniz ve Masıt Havaları / Hayri Dev, Zafer Dev, Bayram Dev, Mehmet Şakir, Hasan Yıldırım (2007)
Konu: Hayri Dev kimdir? Hayatı, Albümleri, Türküleri, müzik dinle, Halk Müziği türü müzikler
