Dünya Romanlar Günü ya da Uluslararası Roman Günü, Roman kültürünün kutlandığı ve Roman halkının karşılaştığı sorunlara karşı farkındalığın artırılmaya çalışıldığı bir gündür. 8 Nisan'da kutlanır. Uluslararası Roman Günü, 1990 yılında Polonya'nın başkenti Varşova yakınlarındaki Serock kasabasında toplanan dördüncü Dünya Roman Kongresi'nde alınan kararla kutlanmaya başlanmıştır ve bu karar, 7-12 Nisan 1971 tarihlerinde Londra yakınlarındaki Chelsfield'da toplanan birinci Dünya Roman Kongresi onuruna alınmıştır. Avrupa'daki 10-12 milyon Roman'ın birçoğu hala yoksulluk ve dışlanma sorunu yaşamaktadır. Yaygın Çingene karşıtlığının varlığı, ekonomik ve sosyal yoksunluklarını pekiştirmekte ve şiddetlendirmektedir. Bu eşitsizlikler, Roman ve Gezgin karşıtı önyargı, ayrımcılık ve suçlarla mücadele etmek için ulusal, Avrupa ve uluslararası düzeyde devam eden çabalara rağmen sürmektedir. Romanlara yönelik online nefret söylemi ve sahte hikayeler sürekli artmaktadır. Avrupa'daki pek çok Roman, ayrımcılığa karşı AB ve ulusal kurallara rağmen günlük yaşamlarında Roman / Çingene karşıtlığı, ayrımcılık ve sosyo-ekonomik dışlanma ile karşı karşıya kalmaya devam ediyor. Olumsuz klişeler ve önyargılar Türkiye toplumunda da hala çok güçlü bir şekilde varlığını sürdürmektedir. Küresel ekonomik kriz, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ile başlayan savaş, İsrail'in şiddetli bombardıman eşliğindeki ağır Gazze ablukası, Suriye iç savaşının yaralarının henüz kapanmamış olması, zorunlu göç, düzensiz göçmenler günümüzün gerçekleridir. Bu zorlu zamanlarda, başta savaş mağduru göçmenler ve Romanlar olmak üzere marjinal grupların ve etnik azınlıkların daha fazla dezavantaj, ayrımcılık, nefret söylemi veya nefret suçuyla karşı karşıya kalmamalarını sağlamak için sadece devletlerin özel çaba göstermeleri yetmez. Sivil toplumun da duyarlı olması ve nefret söyleminin karşısında kararlılıkla durmaları gerekmektedir. Tüm Avrupa ülkelerini, marjinal gruplara yönelik desteklerini arttırmak suretiyle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa Sosyal Şartı standartlarına uymaya ve başta savaş mağduru göçmenler ve Romanlar olmak üzere ulusal veya etnik azınlıkların mevcut krizde günah keçisi haline gelmelerini önlemek için ellerinden geleni yapmaya çağırıyoruz. Hükümetleri gıda, temiz su, temel hijyen ve sağlık koruma araçlarının sağlanmasını da içeren kamu hizmetlerine eşit erişim sağlamaya çağırıyoruz. Avrupa Konseyi'nin Romanlar ve Gezginler için Stratejik Eylem Planı (2020-2025) ve AB'nin 2020 sonrası için hazırladığı Roman Stratejisi, Avrupa'daki Romanların ve Gezginlerin insan haklarını teşvik etmeyi ve korumayı, Çingene karşıtlığı ve ayrımcılıkla mücadele etmeyi ve sosyal içermelerini teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Farklı Avrupa toplumlarında eşitlik ve sosyal uyum yoluyla demokrasinin korunması için kavramsal bir çerçeve sunmaktadır. Ancak bu stratejik eylem planı ve uygulamalar yetersiz kalmaktadır. *Romanlar hakkında bilinen 8 yanlışı birlikte gözden geçirelim: 1- Romanlar ayrımcılığa maruz kalmazlar – YANLIŞ Romanlar da her etnik grup gibi baskın grubun ya da grupların baskı ve tahakkümüne maruz kalır – DOĞRU 2- Romanlar eğitimsizdir, okula gitmezler – YANLIŞ Çeşitli sebeplerle birçok Roman çocuğun eğitim hakkına erişimi ihlal edilmekle beraber bunu kırabilen Roman çocukların bazıları, ülkemiz dahil, üniversite eğitimini tamamlamış ve yüksek lisans eğitimi almışlardır. 3- Romanlar yasadışı faaliyetlerde bulunurlar, bir suç varsa Romanlar yapmıştır – YANLIŞ Hayır, toplumun her kesiminde olduğu gibi Roman topluluğunda da suça karışmış bireyler bulunabilir – DOĞRU 4- Romanlar tembeldir, müzik ve dans dışında bir şey yapmazlar – YANLIŞ Hayır, Romanlar sadece sinema filmlerinde ve TV dizilerinde böyle resmedilir. Birçok alanda yetkindirler ve Batı’da çok sayıda başarılı Roman bilim insanı vardır. 5- Romanlar pistir ve hijyenik koşullarda yaşamazlar – YANLIŞ Temiz olmak ya da pis olmak bir etnisiteyle bağdaştırılamaz. Bu tip genellemeler ötekileştirmeye yol açar – DOĞRU 6- Romanlar kavgacıdır ve toplumun düzenini bozar – YANLIŞ Her toplulukta olduğu kadar Roman toplumu içinde de kavgacı kişiler ve uysal kişiler vardır. Bir toplumu direkte kavgacı olarak tanımlamak ötekileştirme çabasıdır – DOĞRU 7- Romanlar modernleşmeye karşıdırlar, modern dünyaya asla entegre olamazlar – YANLIŞ Romanlar kendi kimliklerini ve kültürlerini en iyi yaşatan topluluklardan birisidir. Bu, Romanların diğer gruplarla birlikte yaşama kültürüne ve moderniteye karşı oldukları anlamına gelmez – DOĞRU 8- Romanlar çalışmazlar ve dilencidirler – YANLIŞ Romanlar da herkes gibi çalışır, kazanır, vergi öder. Ancak Roman toplumu öylesine ötekileştirilmiş, yaftalanmış ve şehrin dışına itilmiştir ki nitelikli işlerde çok az Romana rastlandığından dilencilik yapanlar çoğunlukmuş gibi algılanmaktadır – DOĞRU *RomaniGodi tarafından paylaşılan görselden uyarlanmıştır.