Bir insan ne kadar bilgili, yetenekli olursa olsun bir çocuğu olduğunda (kalıtsal potansiyelleri saklı kalmakla birlikte) tüm donanımları sıfırdan başlar. Bu durum insan için sistematik bir eğitim sürecini zorunlu kılar. İnsan aldığı eğitimle kendinden öncekilerden geri de kalabilir, onlardan ileri bir seviyeye de gelebilir.

Eğitimin insan hayatındaki varlığı insanın varlığı ile birlikte başlamıştır. İnsanın çevresini tanıma, ahlaki erdemleri edinme, sosyal normları bilme, hayattaki riskleri bilme, geçinmek için gerekli bilgi ve yetenekleri kazanma, barınma, yaşanılan yeri mamur hale getirme, yaşadığı toplumun geçmiş birikimlerini aktarma gibi ihtiyaçlar insan hayatında her zaman olagelmiştir.

Eğitim insanoğlunun müşterek birtakım ihtiyaçlarından doğmuş olsa da eğitimden beklentiler herkes için aynı değildir.

Eğitim felsefesi kültürel mirası ve entelektüel birikimi gelecek nesillere aktarmak, hayata hazırlamak, toplumu değiştirmek ve dönüştürmek, mesleğe ve vatandaşlığa hazırlama gibi işlevler üzerinde dururken devletlerin eğitimde genellikle öncelikli hedefi devlet ideolojisine bağlı, normlara uyan istendik vatandaşlar yetiştirmektir.

Eğitim alan kişiler açısından da eğitimin amaçları farklılık gösterebilir. Bilişsel, entelektüel, ekonomik, sosyal statü gibi pek çok faktör insanların eğitimdeki farklı bireysel talepleri olabilir.

Peki, bütün bu beklentiler (ki bunlar bazen birbiriyle çelişebilmektedir) göz önünde bulundurulduğunda eğitim sistemi hangi kazanımları karşılayacak şekilde düzenlenmelidir?

İnsanın doğumundan itibaren var olan potansiyellerini en yüksek seviyede gerçekleştirmek üzere eğitim aldığını düşündüğümüzde eğitimin insanı tüm gelişim alanlarında ileriye taşıması gerektiği sonucuna varabiliriz.

Eğitim sistemi;

Ø  İnsanlara öncelikle ilgileri, yetenekleri, öncelikleri, duygu durumları, ideal meslekleri, ihtiyaçları, beklentileri, güçlü ve zayıf yanları konularında öz farkındalık kazandırmalıdır.

Ø  Fizyolojik gelişimi desteklemeli, insanların sağlıklı bir şekilde hayatlarını sürdürmelerine yardımcı olacak gerek bilgi gerek aktiviteyi içermelidir. (Beden eğitimi, sağlık bilgisi, ilkyardım vs.)

Ø  Çocukları yaşlarına uygun olarak cinsel gelişimleri yönünde eğitmeli ve hazırlamalıdır. (cinsel eğitim)

Ø  Çocukların dil gelişimini desteklemeli, güzel konuşma ve yazma becerilerini geliştirmeyi hedeflemeli, kelime hazinesini beslemeli (güzel konuşma yazma, edebiyat, hitabet, okuma alışkanlığı, yabancı dil)

Ø  Dini, tarihi, kültürel birikimi gelecek nesillere aktarmalı, bir milletin temel klasik eserleri öğretilmelidir. (Kutsal metinler, şiirler, destanlar, tarihi eserler vb)

Ø  Akademik ve mesleki alanları ne olursa olsun herkesin ilgi ve yeteneğine göre uygun bir zanaatı, profesyonel olmasa da, olmalıdır. (psikomotor gelişim)

Ø  (Profesyonel olmasa da) ilgi ve yeteneğine göre herkes bir sanat ya da spor dalında eğitim almalıdır.

Ø  Ahlakın ilgisi, yeteneği, mesleği, eğitim düzeyi, sosyo-ekonomik düzeyi, cinsiyeti ne olursa olsun herkese lazım olan bir meziyet olduğundan hareketle, eğitim ahlak gelişimini desteklemelidir.

Ø  İnsanın sosyal gelişimi ve varoluşunun toplum içinde gerçek anlamını bulduğu düşünüldüğünde herkesin ailesine, komşularına, iş arkadaşlarına, toplumuna, vatanına, manevi değerlerine, çevresine yani bir birey olarak tümleyenine karşı sorumluluklarını bilmesi eğitimin vazgeçilmez amaçlarından olmalıdır.

Ø  Amaçlanan kazanımlar tabi ki herkes tarafından profesyonelce edinilemeyebilir. Çünkü bireysel farklılıklar, sosyo-ekonomik şartlar, coğrafi şartlar bazılarına avantaj bazılarına ise dezavantaj sağlayacaktır.

Ø  Eğitimde vatandaşlar arasında eğitim ortamları ve eğitsel donanımlar yönünden fırsat eşitliği sağlanmalı, dezavantajlı öğrenciler için engelli kaldıracak tüm tedbirler alınmalıdır.