Yatırım Yeri Temini Ülke ekonomisine katkı sağlayan ve bilhassa stratejik öneme sahip proje ve yatırımların desteklenmesine dair program içerisinde yatırım yeri temini de yer alıyor. Yatırım teşvik belgesine sahip kişilerin yararlanabilecekleri yatırım yeri temini desteğinden sağlayacakları fayda sayesinde yatırımlarını daha risksiz bir şekilde yürütmeleri mümkündür. Bölgelere göre değişik arz eden yatırım desteklerinin ve yer temini şartnamelerinin birtakım genel kurallara sahip olduğunu ifade edebiliriz. Bu kurallar çerçevesi içerisinde yatırımcılar elde edebilecekleri taşınmazlar şu şekildedir: Devletin tasarrufunda bulunan arazilerin yatırım yeri temini kapsamında yatırımcıya devri mümkündür. Bu anlamda belediye veya ilgili bölgedeki özel il idare kuruluşları gibi kurumların üzerinde bulunan taşınmazların yatırımcıya aktarılmasında bir problem söz konusu değildir. Temin edilen yerin tapuya tescilinin mümkün olmaması halinde kullandırma izninin verilmesi söz konusudur. Yine tapuya uygun yerlerin hazine tarafından tescili yapıldıktan sonra irtifak hakkı sunulabilir. Devlet tasarrufuna sahip olmasına rağmen yatırım yeri temini desteği altında kullandırılamayacak araziler bulunuyor. Bu arazilerin verilememesinin nedeni, kullanım amacına uygun bir yer olmaması halidir. Örneğin, orman arazisi. Temin edilecek yerin belirlenmesi işlemleri yerel idare mekanizmaları tarafından yapılabilir. Bu çalışmalar neticesinde yatırım için uygun olan arazinin belirlenmesi ve yatırımcıya tahsisi öngörülüyor. Ancak yatırımcı tarafından da belirli bir arazi tespiti yapılabilir. İlgili arazinin devlet tasarrufunda bulunması ve imar açısından uygunluğunun denetlenmesinden sonra tahsis için işlemler başlatılabilir. Yatırım yeri herkese temin ediliyor mu? Türkiye ekonomisinin güçlendirilmesine yönelik yatırım yeri ve daha birçok desteklerin varlığı söz konusudur. Ancak takdir edileceği gibi, ilgili destek ve teşviklerin kullandırılmasını öngören birtakım şartlar ve şartnameler bulunuyor. Mevzuat ve yönetmeliklerin beyan ettiği nitelikleri karşılamayan kişi veya kurumların başvurdukları destekten yararlanabilmeleri mümkün değildir. Prosedür ve şartların nedeni, kaynakların verimli ve akılıca kullanımının sağlanması yöneliktir. Bu anlamda, yatırım yeri sağlanılan veya sağlanılacak kişi/kurumların sahip olmaları gereken özellikler vardır. Bunları şu şekilde özetleyebiliriz. Öncelikle yatırım için öngörülen arazinin değeriyle yatırım yapılacak proje tutarının yatırım lehine olması gerekiyor. Sektörlere göre yatırım değerinin ilgili arazi değerinden kaç katı değere malik olması gerektiği belirlenmiştir. Ekonomi Bakanlığı tarafından verilen Yatırımcı Teşvik Belgesi’nin bulunması lazımdır. Yatırım yerinin tahsis edileceği bölgede; organize sanayi alanı bulunuyorsa, tahsisatın ilgili bölgeden yapılması icap ediyor. Ancak ilgili bölgede yer olmaması veya yatırımın bölge için uygun olmaması durumlarında yer sağlanmıyor. Yine yatırım yapacak kurum veya kişinin ilgili projenin yüzde 20’sini karşılaya bilecek sermayesinin bulunması gerekiyor. Proje için kullanılacak finansman kaynaklarının da beyan edilmesi lazımdır. Yani projelendirmeyle ilgili tüm hatların belirlenmesi ve bankalardan kredi kullanımına dair olumlu yazı alınmasına dikkat edilmelidir. 10 milyon ve üzerindeki yatırımlar için fizibilite ve finansal tabloların ilgili kuruma sunulması gerekiyor. Bunları temin etmeyen kişilerin teşvikten yararlanabilmesi mümkün değildir. Bu şartlar değerlendirme esnasında daha detaylı bir şekilde belirlenen komisyon tarafından incelenerek, sınıflandırılıyor. Özellikle yatırımı yapacak kişilerin mali durumlarının ve yeterliliklerinin bulunması önem ifade ediyor. Yatırım için finansal açıdan bir sıkıntının oluşmayacağına dair net bilgilerin sunulması lazımdır. Yine yatırımcıların projelerinin ilgili bölge için belirlenen “desteklenecek yatırımlar” arasında yer almalıdır. İlgili şartların taşınması ve komisyon tarafından ön izinin verişinden sonra sözleşme şartları hazırlanarak imzalanabilir. Buradaki sürecin en kısa sürede tamamlanabilmesi adına proje sahibi kişilerin talep edilen ve kontrole tabi tutulacak evrakları eksiksiz bir şekilde hazırlamalarının önemi büyüktür. Eksik evrak veya yanlış beyan edilen bilgilerden dolayı sürecin uzaması söz konusu olabiliyor. Bu aşama içerisinde teşvik ajanslarından danışmanlık hizmeti alınması da planlanılabilir. Böylece sürecin daha sağlıklı şekilde yönetimi söz konusu olabilir. Yatırımcıya yer tahsisinin avantajı Her bölge için verilen teşvikler sayesinde bölgeler arasındaki refah seviyesi optimize edilebiliyor. Yatırımcılara sunulan teşvikler; ülkenin her bölgesinin yatırım yapılabilecek cazip noktalar arasına ekliyor. Ayrıca yatırımcının finansal açıdan rahatlaması da söz konusu olabiliyor. Çünkü taşınmaz bir yerin satın alınması veya kiralanması oldukça maliyetlidir ve yatırım için risklerin büyümesi anlamına geliyor. Ancak yerin devlet tarafından tahsis edilmesi sayesinde hem taşınmaz gideri oluşmuyor hem de projeye yönelik riskler azalıyor.