İslam irfan geleneğinden günümüze gelen, dillerde ve gönüllerde yer etmiş bir dua vardır: ”Allah'ım bize adaletinle değil merhametinle muamele et” Yani “Allah'ım bizlere hak kazanma esasına dayanan adaletinle değil lütuf ve ihsana dayalı kereminle muamele et çünkü adalet ,hakkın ifasıdır eğer bize hak ettiğimizi verirsen mahvoluruz." Haklı olmak.. Haklı olmak insana dilediği her şeyi yapma hakkı vermez.. İnsan haklıyken de haksızlık yapabilir. ”Yeter ki haklı olayımda canına okuyum” demek, hak iddia etmek için fırsat kollamak ahlaki bir davranış değildir. Zira intikamla beslenmiş hak duygusu, içerisinde merhametsiz bir güç barındırır. Merhametle dengelenmemiş güç ise çok daha büyük haksızlıklara gebedir. Tarihte bir çok zalim hükümdarlar, devletler yaptıkları haksızlıkları(zulüm), kendilerine bir hak olarak görmüşlerdir. Bu hak, onlara ya geçmiş zamanlarda uğradıkları haksızlıklardan yada bazı kutsadıkları inançlarından verilmiştir. İşte bu haklılık durumunun verdiği merhametsiz kuvvet onların zulüm etmelerine zemin hazırlamıştır. Hak-Vicdan.. Diyelim ki trafikte araç kullanıyorsunuz ve o an için bütün trafik kurallarına uygun hareket ediyorsunuz.önünüze çıkan trafik lambasında yeşil ışık yandığını uzaktan görüyor ve hızınızı azaltmadan devam etmek istiyorsunuz fakat trafik lambasının bulunduğu yerde karşıdan karşıya geçmekte olan insanlar görüyorsunuz. Hiç düşünmeden insani ve vicdani refleksiniz size fren yaptırıyor ve olası bir kazadan ne siz ne de başkası yaralanmadan kurtuluyor. Böyle bir durumda ahlaki değerlerini yitirmemiş vicdan sahibi hiçbir insan “kaza dahi yapacak olsam öncelikle benim geçiş hakkım var “ deyip hakkını kullanamaz. Hak iddiasında dahi bulunamaz.Çünkü bilir ki merhametsiz bir güç barındıran o cüz’i hak çok daha büyük haksızlıklar, zulümler doğurabilir Haksızlığı Hak Bilenlerden Hak Talep Etmek.. Bazen de haksızlığı hak bilenlere karşı hak aramak vardır. Akıbeti ise maalesef çoğu kez yeni mağduriyetler yeni haksızlıklardır. Nelson Mandela 23 sene haksız yere hapis yatıp çıktığında gazeteciler sormuşlar: ”sizi haksız yere hapse atanlardan intikam alacak mısınız?” Mandela şöyle cevap vermiş”intikam almak için harcayacak bir 23 senem daha yok!” “haksızlığı hak iddia edenlere karşı hak dava etmek ve onlara müracaat etmek bir haksızlıktır, hakka karşı bir hürmetsizliktir.” der Bediüzzaman