Sosyal medya, 21. yüzyıl siyasetinde hem siyasiler tarafından hem de kullanıcılar yani potansiyel seçmenler tarafından kullanılmaktadır. Geçmişte radyo ve televizyon gibi araçların propaganda yapmak için kullanılmasına benzer bir biçimde, siyasi liderler ve/veya organlar, bugün sosyal medyayı da aynı amaçla kullanmaya devam etmektedirler. Değişen şey, seçmenlerin siyasilere, siyasilerin de seçmenlere daha kolay ulaşabilmesi olmuştur. Tüm dünyada seçimler sırasında yoğun bir şekilde kullanılan sosyal medya, 21. yüzyıl protest hareketlerini de etkilemiştir. Ortadoğu (Arap Baharı) başta olmak üzere, ABD (Wall Street İşgali) ve İspanya’daki (Öfkeliler Hareketi) eylemlerde sosyal medya, göstericiler tarafından yoğun bir biçimde kullanılmıştır. Örneğin, Arap Baharı’nın yaşandığı ülkelerden biri olan Mısır’daki eylemler sırasında günlük atılan tweet sayısı 230.000’dir. Kuzey Afrika ülkelerine de yayılan gösterilerde toplam atılan tweet sayısı ise 3 milyondan fazladır. Öyle ki, sosyal medyanın bu yoğun kullanımının hemen akabinde erişim engellemeleri de gelmiştir. Mısır’daki hükümet, internet erişiminin ve cep telefonu şebekelerinin kapatılması yönünde karar almıştır (Albayrak, 2014, s.7). Paolo Gerbaudo’ya göre, sosyal medyanın toplumsal hareketler üzerinde etkili olmasının üç nedeni vardır. Öncelikle, sosyal medya ortamı toplumda benzer sıkıntılarla mücadele eden genç insanların bir araya geldiği ve bilinçlendiği bir ortamdır. İkinci neden yine öfke, umut gibi benzer duyguların paylaşılabildiği bir ortam olmasıyla ilgilidir. Üçüncü ve belki de en önemli neden ise, ortak sorunları yaşayan ve aynı duygular içerisinde olan insanların eylem hazırlıklarını, bunların duyurusunu ve çağrısını sosyal medya üzerinden yapmış olmalarıdır (Gerbaudo, 2012, s. Giriş/xiv). Sosyal medyanın toplumsal hareketler bakımından potansiyeline yönelik analizler yapan Profesör Clay Shirky, sosyal medyanın grup oluşturma özelliğini ortaya koymaktadır. Shirky, grup oluşturmanın yeni yollarına imkân veren araçlar olarak tanımladığı sosyal medyanın iletişimi hızlandırdığına dikkat çekmektedir. Ona göre sosyal medya kullanımının artıyor olması, grup eylemlerine de hız kazandırmaktadır. Tekno-iyimser bir yaklaşımla Mısır ve Tunus’taki olayları da yorumlayan Shirky, sosyal medyayı kolektif eylem aracı şeklinde nitelendirmiştir (Gerbaudo, 2012, s. 11-12). Sosyal medyanın toplumsal hareketler üzerindeki etkisine eleştirel bir pencereden bakan Evgeny Mozorov, internet gücünün belirli otoriteler tarafından kontrol altında tutulan bir güç olduğunu ve bu nedenle demokrasinin sağlanması noktasında her daim yeterli olamayacağını vurgulamaktadır (Telli, 2012, s.83). 2011 yılında Radikal Gazetesi’nden Ezgi Başaran’a konuşan Morozov, internetteki fırsatlar kadar tehlikenin de farkında olan bir kitleden bahsetmektedir. Arap Baharı’ndaki dijital katkıyı ise şöyle değerlendirmiştir; “Kafası çalışan bir muhalif elbette sosyal medyadan yararlanır ama yararlanmasalardı da diktatörleri devirebilirlerdi. Mısır’da hükümet internet bağlantısını kesti ama gösteriler devam etti. Libya örneğinde de sosyal medyanın gücünden söz edilemez. Bana göre atlanan çok önemli bir detay var: Tunus ve Mısır devletlerinin internet kontrolü son derece zayıftı; 20’nci yüzyıldan kalma köhne bir yapıları vardı. Evet birkaç web sitesini kapatıp, blogger’ı tutukladılar ama Rusya ve Çin’de gördüğümüz tarzda siber saldırılardan, dijital propaganda ve takip sistemlerinden bihaberlerdi. Dolayısıyla Tunus ve Mısır’da internet bu sebeple fayda sağladı. Dünyanın geri kalanında işleyeceği anlamına gelmiyor. Muhalifler interneti kullanıyor ve devletler seyirci kalıyor zannetmeyin” (Başaran, 2011, p. 5). Morozov, teknolojinin devrimler üzerindeki etkisinin tarih boyunca abartıldığını ve olayların hemen ardından sıcağı sıcağına bu konuda sağlıklı analizler yapılamayacağına dikkat çekmektedir. Morozov’a göre, Bolşevik Devrimi’nde telgrafın rolünü ya da İran Devrimi’nde kasetçaların rolünü abartanlar nasıl ki yıllar sonra bu görüşlerinden uzaklaşarak daha gerçekçi analizler yaptılarsa, bugün Facebook ve Twitter’ın Arap Baharı üzerindeki etkileri de bir zaman sonra abartılı analizlerden sıyrılacaktır. Ortadoğu’da yaşanan ayaklanmalarda Facebook ve Twitter’ın etkisinin bu denli abartılmasının nedeni, bu ayaklanmaların hemen sonrasında üzerine konuşabileceğimiz çok fazla şeyin olmamasıdır ve daha gerçekçi analizlerin yapılması için de olayların üzerinden belli bir zaman geçmesi gereklidir. Morozov, devrimleri ve ayaklanmaları ateşleyen fitilin iletişim teknolojileri değil, insan etkinlikleri olduğunun altını çizmektedir (Morozov, 2017, s.25-26). KAYNAKÇA Albayrak, Duygu (2014). ‘‘Sosyal Medyanın Politik Katılım ve Hareketlerdeki Rolü’’, Bilkent Üniversitesi Başaran, Ezgi. ‘‘Özgürlükler ‘twit’le gelmez.’’, 28.02.2011, http://www.radikal.com.tr/yazarlar/ezgi-basaran/ozgurlukler-twitle-gelmez-1041390/. Gerbaudo, Paolo (2014). Twitler ve Sokaklar (Sosyal Medya ve Günümüzün Eylemciliği), Çeviren: Osman Akınhay, Agora Kitaplığı, İstanbul. Morozov, Evgeny (2017). Facebook ve Twitter Sadece Devrimcilerin Gittiği Yerlerdir, Çeviri: Yenal Göksun, Yeni Medya Kuramları (içinde), Editör: Filiz Aydoğan, Der Yayınları, İstanbul. Telli, Azime (2012). Mısır Devrimi’nde Sosyal Medyanın Rolü, Bilge Strateji, Cilt: 4, Sayı: 7.