Son zamanlarda çevrede “ruhsal gelişim”, “aydınlanma”, “farkındalık” gibi terimler giderek daha sık duyuluyor, fark etmişsinizdir. Lakin şahsen ben bunları duydukça gerçek anlamlarının kaybolduğunu hissediyorum. Bu kavramların özellikle özüne dalmamış kişiler tarafından sıklıkla kullanılması, bu kelimelerin değerinin ve gerçek anlamının aşınmasına yol açıyor. Orijinal anlamlarını kaybediyor ve neredeyse anlamsız hale geliyorlar. Sözde “aydınlanmış” insanların etrafındaki insanlara karşı kibirli ve küçümseyici tavırlarını gördüğünüz zamanlar vardır. Bu sözde "aydınlanmış insanların" ruhsal açıdan gerçekte ne kadar gelişmiş olduklarını merak etmeye sevk eder. Bana göre gerçek manevi gelişim ve farkındalık, dürüstlük, samimiyet, anlayış, ahlak, nezaket, saygı, tevazu ve sabır gibi basit ama önemli insani niteliklerinde kendini gösterir. Pek çok insan manevi uygulamalarda ne kadar "ilerlediklerini" göstermeyi sever: karmaşık asanalar yapmak, çivilerin üstünde durmak, buzlu suda oturmak veya dolunayda meditasyon yapmak. Ancak, eğer başkalarıyla olan ilişkileri de gelişmiyorsa ve aldatmaya, manipüle etmeye, saldırganlık göstermeye, kendini sevmemeye, başkalarının beklentilerini karşılamaya, dünyaya güvenmemeye, kendilerine/etrafına yalan söylemeye, yargılamaya devam ediyorsa, bu gerçek ruhsal gelişimin eksikliğini gösterir sadece. Sonuçta ruhsal gelişimin gerçek göstergesi sadece sözler değil, aynı zamanda günlük yaşamda kendini gösteren eylemlerdir. Maalesef bizim toplumumuzda bizlere "öğrenmemenin" değil "bilmemenin" ayıp olduğu öğretildi, bu sebepten ötürü ister istemez herkes her şeyi biliyormuş gibi görünmeye çalışıyor. Bilmemek normaldir.. Manevi yol kolay bir yürüyüş değildir. Beyin değişim yaşarken çok fazla enerji harcar ve yorulur. Dürüstlük, anlayış, ahlak, şeref veya cömertlik gibi basit niteliklerin hayatta gösterilmesi kolay değildir. Gerçeği saklamak, söylemekten, parayı saklamak bağışlamaktan, yargılamak, anlamaya çalışmaktan daha kolaydır. Farkındalık sadece eğitimi değil, aynı zamanda kendinizi ve başkalarını daha iyi anlamanızı sağlayan sürekli öz kontrolü de gerektirir. Bir kişinin eylemleri onun manevi seviyesi hakkında sözlerden çok daha fazla şey anlatır. Buddha'nın dediği gibi: “Sırf ben söyledim diye sözlerime inanmayın. Bir kuyumcunun altını test ettiği gibi, onları ısıtarak, keserek ve ovalayarak test edin. Ancak bunların doğruluğuna ikna olduğunuzda onları kabul edin.” Bu tavsiye bize her türlü ruhsal bilginin kişisel deneyim ve eleştirel düşünme prizmasından geçirilmesi gerektiğini hatırlatır. Gerçek farkındalığın temelinde samimiyet ve kendine karşı dürüstlük yatar. Budizm üzerine okunan kitap sayısı veya meditasyonda geçirilen saat sayısıyla ölçülmez. Bu, kendi tepkilerinizi ve eylemlerinizi, aynadaki yansımanızı, kendinizle ilgili gerçeği süslemeden gördüğünüzü anlamanızdır. Manevi gelişim basit şeylerde kendini gösterir: zorluklara tepki olarak, başkalarına karşı tutumda. Farkındalık, ideal için çabalamadan, eksikliklerinizi kabul etmek ve sürekli kendiniz üzerinde çalışmakla başlar.