Türk Kurtuluş Savaşı (1919-1923), I. Dünya Savaşı’nın ardından Osmanlı İmparatorluğu’nun işgal edilmesiyle başlayan ve Türk milletinin bağımsızlık mücadelesini simgeleyen tarihi bir süreçtir. Bu savaş, hem askeri hem de diplomatik zaferlerle sonuçlanmış ve Türkiye Cumhuriyeti’nin temelleri atılmıştır.

I. Dünya Savaşı ve İşgal Yılları

I. Dünya Savaşı’nın sonunda Osmanlı İmparatorluğu, İttifak Devletleriyle birlikte savaştan mağlup ayrılmıştı. 30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması, Osmanlı topraklarının işgal edilmesine zemin hazırladı. Antlaşma hükümleriyle Anadolu’nun çeşitli bölgeleri, İngilizler, Fransızlar, İtalyanlar ve Yunanlar tarafından işgal edildi. Özellikle İzmir’in 15 Mayıs 1919’da Yunan kuvvetleri tarafından işgal edilmesi, halkın direnişini tetikleyen önemli bir olay oldu.

Mustafa Kemal Atatürk ve Milli Mücadele’nin Başlangıcı

Mustafa Kemal Paşa, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesinde liderlik rolünü üstlendi. 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkarak Milli Mücadele’nin ilk adımını attı. Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919), halkı kurtuluş için harekete geçmeye çağırdı. Bu belgede, Türk milletinin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararlılığıyla kazanacağı vurgulandı.

Kongreler ve Teşkilatlanma

Erzurum ve Sivas kongreleri, Milli Mücadele’nin temel stratejilerinin belirlendiği toplantılar oldu. Erzurum Kongresi’nde “manda ve himaye” fikri reddedilirken, tam bağımsızlık hedefi açıkça ifade edildi. Sivas Kongresi’nde ise Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti birleştirilerek halkın direnişi ortak bir çatı altında toplandı

TBMM’nin Açılışı ve Düzenli Ordu

23 Nisan 1920’de Ankara’da Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) açıldı. Bu gelişme, Milli Mücadele’nin siyasi liderliğini üstlenen bir otorite oluşturdu. Mustafa Kemal Paşa, meclisin başkanlığına seçildi ve halkın bağımsızlık iradesini temsil etti. Aynı dönemde düzenli ordu kurularak, direniş yerel grupların ötesine geçti.

Askeri Başarılar

Türk Kurtuluş Savaşı’nın askeri aşamaları, stratejik zaferlerle doludur: 1. Doğu Cephesi: Ermenistan’a karşı kazanılan zaferle Kars ve çevresi geri alındı. 2. Batı Cephesi: Yunan işgaline karşı İnönü Muharebeleri, Sakarya Meydan Muharebesi ve nihayetinde Büyük Taarruz, düşmanın Anadolu’dan tamamen çıkarılmasını sağladı. 30 Ağustos 1922’de Dumlupınar’da kazanılan zafer, Türk ordusunun nihai başarısı oldu. 3. Mudanya Ateşkes Antlaşması: 11 Ekim 1922’de imzalanan bu antlaşmayla işgal sona erdi ve Lozan Barış Görüşmeleri’nin yolu açıldı.

Lozan Antlaşması ve Cumhuriyet’in İlanı

24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Antlaşması, Türkiye’nin uluslararası alanda bağımsızlığını tanıttı. Mustafa Kemal Atatürk, 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet’i ilan ederek modern Türkiye’nin temellerini attı.

Sonuç

Türk Kurtuluş Savaşı, sadece askeri bir başarı değil, aynı zamanda bir ulusun yeniden diriliş hikayesidir. Atatürk’ün önderliğinde Türk halkı, emperyalizme karşı direnmiş ve bağımsızlığını kazanmıştır. Bu mücadele, çağdaş Türkiye’nin kurulmasının başlangıcı ve ulusal egemenlik ilkesinin zaferidir.