Güçlü bir Türkiye’nin teşekkülü için stratejik ve katma değeri yüksek ürünleri üretebilen, ürettiğini ihraç edebilen ve yenilikçi yaklaşımlarla teknoloji sahasında marka haline gelen bir Türkiye’ye ihtiyaç duyuluyor. Bunun söz konusu olmasını sağlayacak temel kurumlar ise; ülke için üreten, istihdam sağlayan, ihracat yapan ve bu ülkenin kaynaklarını yine bu ülkenin milletinin faydasına sunan üreticilerdir. Ancak bunların rekabet gücü kazanması ve global sahadaki faaliyetlerini arttırabilmeleri için devlet ve ilgili kurumların desteklerine ihtiyaçları vardır. Bu anlamda ülkemizdeki ekonomi programları; üreticiyi destekleyen ve yeni girişimlerle ülke ekonomisine katma değer sağlayacak kişilerin önünü açan niteliklere sahiptir. Ülke ekonomisine ivme kazandıran yeni ekonomi modeli veya seferberliği denilebilecek tşvik ve destek programlarının sayısının 20’den fazla olduğunu ifade edebiliriz. Teşvik programları ve desteklerle sağlanılan yardımların finansal büyüklüğü ise, yine gayri safi milli hasıla (GSMH) içerisinde kayda değer bir yeri söz konusudur. Ancak yine de teşvik ve desteklerin ülke ekonomisine yaptığı katkılar hesap edildiğinde GSMH içerisindeki payının peyderpey arttırılması icap ediyor. Bu yönde yeni hazırlanan ve ekonomi programı haline getiren değişik teşvik kalemlerine yer veriliyor. Burada kilit nokta ise, teşvik ve desteklerin olabildiğince büyümeyi, refahı, istihdamı, ülkemizin global sahadaki imaj ve prestijini destekleyici nitelikteki projeleri kapsamasıdır. Neden teşvik ve desteklere ihtiyaç duyuluyor? Ülkemizdeki teşvik ve desteklerle ilgili çeşitli programları not etmeden evvel, teşviklerin ve desteklerin veriliş nedenine biraz daha değinmek gerekiyor. Öncelikli olarak; amaç ve hedef güçlü Türkiye’dir. 2023 hedeflerine ulaşabilmek adına devlet ve kurumları tarafından açıklanan teşvik paketlerinden üretici ve girişimcilerin desteklenmesi elzemdir. Bu açıdan yeni açıklanan teşvik paketleriyle cari açığın iyileştirilmesine yönelik teşvik ve desteklerin ülke hedefleri bakımından değerlendirilmesi gerekiyor. Ülkemizde üretilebilecek ve dışarıdan alınması lazım gelmeyen ürünlerin yerli ve milli imkanlarla imal edilmesi hem cari açıktaki iyileşmenin hem de milli kaynakların daha akıllıca kullanımın hedeflenmesidir. Bu alanda her sektörün incelenmesi ve dışarıdan ithal edilen malzemelerin listesinin çıkarılarak; kısa ve orta vadede istihsali ülkemiz sınırları içerisinde yapılabilecek ürünlere yönelik teşviklerin verilmesi yerindedir. Milli kaynakların yine milli yatırımcı ve üreticiler tarafından kullanılmasının teşvik edilmesi sayesinde kendi kendine yetebilen ve global anlamda güçlenen bir ülkenin ortaya çıkması mümkündür. Türkiye genelinde verilen teşvik ve yatırımların arkasındaki felsefenin ve hedefin ne olduğunun iyi şekilde anlaşılması; sadece kar elde etmek için değil, milli bir hedef ve değer doğrultusunda hareket edilmesi gerektiğinin herkes tarafından anlaşılmasını sağlayabilir. Ülkemizde verilen destek ve teşviklerin sayısı ve bunların içeriğinin ihtiva ettiği şartnameler; yazının uzamasına neden olabilir. Bu nedenledir ki, muhtasar bir açıklama yaparak; en azından ülkemizde sağlanılan teşviklere genel bir projeksiyon tutmanın kayda değer bir fayda sağlayacağını söylemeliyiz. Ülkemizde sağlanılan teşvik ve desteklerin bazıları şunlardır: KDV istisnası: Yatırımcıların gerek yurt içinden gerekse de yurt dışından tedarik ettikleri makine gibi demirbaşlar için KDV talep edilmiyor. Yine bu kapsamda sağlanılan Gümrük Vergisi Muafiyeti söz konusudur. Prim desteği: Ülkemizdeki istihdamın artmasına ve teşvik edilmesine yönelik bir çalışmadır. Asgari ücret üzerinden hesaplanan primlerin devlet tarafından karşılanması sağlanıyor. Yatırımcıya KDV iadesi: Belirli bir miktardaki yatırımlar için harcanan giderlerden tahsil edilen KDV’nin iadesine dayanan bir destektir. İhracat KDV desteği: İhracat yapan veya yapacak olanların ürünlerinden alınan KDV’nin iadesini öngörün destek programıdır. AR-GE teşviki: Üreticilerin AR-GE faaliyetlerine finansman ayırmaları halinde sağlanılan birtakım desteklerdir. İşçilerin primlerinin bir kısmının devlet tarafından karşılanması gibi finansal yarımdı ifade ediyor. KOSGEB teşvikleri: Girişimciler ve KOBİ’ler için ilgili kurum tarafından verilen teşvikler çeşitlilik arz ediyor. İşyeri kurumundan, işçi desteğine, tasarım destekleri, danışmanlık, akredite denetim destekleri, yurt içi veya yurt dışında fuarlara katılım için sunulan teşvik ve destekler şeklinde farklı programları ihtiva ediyor. İŞKUR desteği: Mesleki eğitim kapsamında istihdam edilen personelin maaşının İŞKUR tarafından ödenmesi öngörülüyor. Ayrıca, iş kazası veya mesleki hastalık kapsamındaki primlerde İŞKUR tarafından karşılanıyor. SGK prim erteleme desteği: 4/a tabi personele sahip kurumların prim ödemelerin ertelemelerine dayanan destek programıdır. İhracatçı yurt dışı Pazar desteği: Yeni pazarların araştırılması, ilgili pazardaki firma satın alma veya pazara girişle ilgili destekleri kapsayan bir modeldir. Faiz desteği: Yatırımların teşvik edildiği bölgelerde kullanılan kredilerden doğan faiz yükümlülüklerinin devlet tarafından karşılanmasına yönelik destektir. Destek, sadece belirli yatırım bölgeleri için geçerlidir. Üretici ve yatırımcılara yönelik farklı teşvik ve destekler de bulunuyor. Ancak başta gelen ve süreklilik arz eden teşvik kalemlerinden bazıları yukarıda saydığımız şekildedir. Kısmı ve dönemlik teşviklerin de olduğunu ifade edebiliriz.