Türkiye’nin küresel siyaset arenasında etkili bir diplomasi gerçekleştirebilmesi için sahip olduğu jeopolitik konumunu göz önünde bulundurarak sadece kara komşularıyla değil deniz komşularıyla da arasını iyi tutmak zorundadır. Komşusuyla arası iyi olan ülkelerin problemlerine çözüm bulma hızları ve seçenekleri artmaktadır. Türkiye son yıllarda Karadeniz ve Akdeniz’de görünürlüğünü arttırması dış politikada birtakım gerginlikler ortaya çıkarmıştır. Bu gerginlikler sıklıkla deniz kaynaklarından yararlanmak isteyen kıyıdaş devletlerin arasında olduğu bilinmektedir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Yunanistan ve Türkiye, Doğu Akdeniz’de deniz alanlarında yararlanma noktasında sıklıkla sorun yaşayan başlıca ülkelerdir. Türkiye’nin Karadeniz ve Akdeniz’de aktif faaliyette olan 4 sondaj gemisi ve 2 sismik araştırma gemisinin bulunmaktadır. Denizlerdeki etkin gücünü arttırmak isteyen Türkiye Libya örneğinde olduğu gibi diğer komşularıyla da iyi ilişkiler içerisinde olmalıdır. İsterseniz Libya örneğini hatırlayalım. Türkiye ve Libya, 27 Kasım 2019 tarihinde Akdeniz’de sahip oldukları yetki alanları arasındaki sınırı belirlemek için bir Mutabakat Muhtırası imzalamışlardı. Yapılan anlaşmayla birlikte Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki hakları sınırlı olsa da korunma altına alınmıştı. Bu anlaşmanın Türkiye’ye kazanımı elbette ki Yunanistan’ın sahip olduğu adaları öne sürerek geniş kapsamlı yetki alanının olduğu iddiasının önüne geçilmesi ve diğer devletlerle anlaşma yapmasının engellenmesi olmuştur. Türkiye ile Libya arasında gerçekleşen “deniz yetki alanlarının sınırlandırılması” anlaşması Mavi Vatan'ın önemini bir kez daha gözler önüne sermiştir.

Doğu Akdeniz neden önemli?

Doğu Akdeniz, birçok araştırmacı tarafında “Verimli Hilal” ya da “Bereketli Hilal” bölgesi olarak adlandırılmaktadır. Bu bölge yarı kapalı ve dar bir denize sahipken farklı şekil ve uzunlukta kıyıları bulunmaktadır. Aynı zamanda transit bir deniz özelliği de bulunmaktadır. Tüm bu özelikler Doğu Akdeniz'in jeostratejik önemini her geçen gür arttırmaktadır. Küresel güçler Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da bulunan enerji kaynaklarına sahip olmak istemektedirler. İskenderun ve Kıbrıs gibi önemli liman ve geçit güzergâhlarına sahip olan Akdeniz Bölgesi enerji koridoru sayesinde dünyanın enerji akışının sağlandığı bir merkez bölgedir. Bu durum Doğu Akdeniz’in paylaşılamayan bir bölge olmasını açıklayan diğer bir nedendir. Mavi Vatan, Türkiye’nin Akdeniz, Karadeniz ve Ege sahip olduğu deniz yetki alanlarını kapsamaktadır. Bu nedenle Türkiye için kara bütünlüğü kadar deniz bütünlüğü yani “Mavi Vatan” da son derece önemlidir. Son dönemlerde ülkemizin Mavi Vatan’daki artan görünürlüğü birtakım problemleri de beraberinde getirmiştir. Bu problemlerin çözümü bana kalırsa komşularımızla kuracağımız ikili ilişkiler sayesinde daha sağlıklı ilerleyecektir. Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de yaşadığı temel sorun bölgesel enerji iş birliğindeki yalnız olmasıdır. Ülkemizin bölgesel yalnızlığı Doğu Akdeniz’de etkin bir güç olmamamızı sınırlandırmaktadır. Bu noktada Türkiye dış politikada izleyeceği hamlelerine kıyıdaş komşularının aksiyonlarının da dikkate alarak ilerlemelidir. Ülkemizin Doğu Akdeniz’deki her başarısı bizleri bölgesel enerji denkleminde sözü geçen bir devlet yapacaktır. Aynı zamanda bölgede sorun yaşadığımız başlıca ülkeler olan Yunanistan ve GKRY devletleri karşısında önemli bir konuma taşınmamızı sağlayacaktır. Komşularıyla arası iyi olan bir Türkiye sizce de ihtiyacımız olan bir dış politika hamlesi değil midir? Sevgiler, Metin ve Görsel; Esmanur Kadak