Çift yarık deneyini duydunuz mu? Deney bize atom altı parçacıklarının hareketini gösterdi. Atom altı parçacıklar kimi zaman dalga kimi zaman parça olarak görünüyormuş. Yani her zaman var olmuyorlar. Ne zaman başka bir parçayla ilişkiye girse o zaman varlığını gösterebiliyor. Bizim bugünkü halimiz de çok farklı değil. İnsanlar da ilişkilerde var oluyor. Egosantrik bir varoluşta ise soyutlanmışlık ve yalnızlık hissediyoruz. İnsanlar bağların önemini fark etmiş olacak ki son yıllarda bağ temelli bir bilimin ilk tohumları atıldı. Peki nedir bağlantısallık bilimi? Yeni bilimde insan merkezli bir dünya anlayışından ziyade doğrudan yaşamı önceleyen bir bakış açısı var. Yani yaprağın ağaç için değil, ağacın yaprak için önemli olduğu bir yaşamdan bahsediyoruz. Nasıl mı? İnsan bu dünyanın efendisi değil, yaşamın diğer bütün canlı ve cansızları gibi bir parçasıdır. Ve burada önemli olan onların yaşama ne kadar katkı sağladığıdır. Söz gelimi 40 günlük ömrü olan ve ortalama 1000 çiçeğe konup bir çay kaşığı kadar bal yapan arıların yaşam için önemi insanlıktan fazladır. Bu yüzden bu bilimde güçsüzün güçlüye boyun eğdiği bir hiyerarşik düzen yerine hepimizin yaşama boyun eğdiği bir düzenden bahsediliyor. Bu bilim kendisini birçok konuda gösterse de, ben iki ayağı üzerinde durarak tanıtmak istiyorum. Bunlardan biri öğrenme (1), diğeri de geçtiğimiz pandeminin yeniden yorumlanması. Öğrenmeyi anlayabilmemiz için insan bilincini yeniden ele almamız gerek. Bu bilime göre bilinç dediğimiz şey yaşamın kendisinin insan zihnindeki görünümleridir. Yani bilinç yaşama ait bir fonksiyondur. Diğer bir deyişle yaşam bizimle yaşantılar aracılığıyla konuşur. Öğrenme dediğimiz şey de insan zihninin yaratıcı faaliyetle yeni bağlar kurmasıdır. Bu bağlar usta çırak ilişkilerinden edinildiği gibi hayatımızda iz bırakmış öğretmenler vasıtasıyla da olabilir. Veya bir olayın üzerimizde bıraktığı tesir tamamen kaynağını yaşamdan alan bir fenomendir. Yaratıcı faaliyetleri özellikle vurgulamak gerekir. Yaratıcı faaliyetler için zihnin açık fikirli olması ve dünyada bağı olan çevresine güvenmesi gerekir. İkinci konu da pandemi. Koronavirüs dünya üzerindeki insan faaliyetlerini kısıtladı ve uzaktan çalışma gibi yeni kültürler getirerek bazı rutinlerimizi yeniden yorumlamamıza neden oldu. Bunun sonucunda ne oldu? Bildiğimiz bütün üst düzey kurumlar felç oldu. Fakat asıl büyük değişiklik dışarıda, insan dışı yaşamda gerçekleşti. Arkadaşlarıma o zaman dediğim şuydu: gökyüzü ve yıldızlar bile daha parlak gözüküyor. Yine Türker Hocanın kitabında yazdığı üzere o dönemde kuşların ötmesi bile çeşitlendi. Anladık ki insansız doğa daha yaşam doluydu. Belki de yaşam ona zarar veren insanlara bir ders vermek istedi, kim bilir? Türker Hocanın bağlantısallık ve yaşamdaşlıkla ilgili kitaplarını ve tweet’lerini uzun zamandır takip ediyorum. Her kitapta yeni farkındalıklarım oluyor. Bu yazıyı yazma sebebim kendi hayatımdaki yaşantılara açık fikirli ve güvenle bakmaya başladığımda çok güzel desenleri fark etmek oldu. Son kitabında daha nice kendinize hitap edecek şeyler bulabilirsiniz. Okuduktan sonra bir gün tartışma olanağımız olursa benim için mutluluk verici olur. (1):Bu kavramı özellikle açıklamam gerekiyor. Öğrenme dediğimiz şey uygulanan bilgidir. Yapılan bir okuma, duyulan bir söz, ezberlenmiş bir şiir her zaman öğrenme anlamına gelmiyor. Bir şeyi ne zaman uygulayabilir hale gelmişsek o zaman öğrendiğimizi kabul edebiliriz.